NURİ SAMİ KORAL (1908 – 1996 )
İstanbul Belediye Konservatuarını bitirdikten sonra profesyonel besteci ve müzik eğitimcisi olarak yaşamını müziğe adayan Nuri Sami Korel "Türk Beşleri"nin gölgesinde kalmış ve sesini pek duyuramamıştır. Onun 1944 yılında tamamladığı "Kızılırmak" adlı senfonik şiiri aynı yıl Ernst Preatorius yönetimindeki Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası tarafından yorumlanmış ancak Koral'a bu değerde bir şans daha sonra tanınmamıştır.
İstanbul Belediye Konservatuarı'nda Cemal Reşit Rey ile armoni ve kontrpuan Seyfettin Asal ile viyolonsel çalışan besteci 1934 yılında konservatuarı bitirmiş ve ilk bestelerini yazmaya başlamıştır. 1937 yılında Bursa'dan aldığı bir öneri üzerine Bursa Belediyesi "Müzikevi"ni kurmakla görevlendirilmiş Paul Hindemith'in de katıldığı bir törenle açılan bu okulun müdürlüğünü yapmıştır. İki yıl sonra İstanbul'a yerleşen Koral "İstanbul Çocuk Korosu"nu uzun yıllar yönetmiştir. Bando müziği alanında da çalışmaları olan bestecinin senfonik bandolar için yazdığı yapıtlar Armoni Mızıkası tarafından satın alınmıştır.
Nuri Sami Koral'ın 1954'te tamamladığı "Beş Halk dansı" bir bankanın düzenlediği yarışmada birincilik ödülünü almıştır.
Libya Ulusal Marşı'nın da bestecisi olan Koral halk müziği renklerini yumuşak bir armoni anlayışıyla işlemiştir. Kendi deyimiyle "kolay anlaşılır yalın bir modal anlatım" öngörmüştür.
Yapıtlarının yayın ve seslendirme hakları varislerine aittir.
Bestecilik çalışmalarının yanı sıra müzik öğretmeni olarak da saygıyla anılan Koral'ın eğitim anlayışı öğrencilerini müzik etkinlikleri içinde yetiştirmektir. İstanbul'da Şişli Terakki Lisesi'nde Öğretmenlik yaptığı yıllar süresince onun gerçekleştirdiği okul korosu konserleri belleklerde kalmıştır. Başlıca yapıtları şunlardır:
ORKESTRA ESERLERİ
1)"Türkü" 1933.
2)"Türkü" 1937.
3)"Fantezi" 1938.
4)"İki Türkü" 1940.
5)"Demet" orkestra süiti 1944.
6)"Ozan Süiti" 1944 – 1981.
7)"1. Senfoni" 1940.
8)"Prelüd" 1952.
9)"Beş Halk Dansı" 1954.
10) "2. Senfoni" 1957.
11) "Fırat'ın Öyküsü" senfonik şiir 1985.
KONÇERTOLARI
1)"Viyola Konçertosu" 1943.
2)"Viyolonsel Konçertosu" 1960.
3)"Trompet Konçertosu" 1979.
4)"Korno Konçertosu" 1979.
5)"Fantezi" Arp ve Orkestra için 1978.
ODA MÜZİĞİ VE PİYANO ESERLERİ
1)"1. Kuartet" telli ve üflemeliler için 1942.
2)"2. Kuartet" telli ve üflemeliler için 1946.
3)"3. Kuartet" üflemeliler için 1948.
4)"5. Kuartet" flüt ve yaylılar için 1969.
5)"Küçük Orkestra İçin" 1967.
6)"Prelüd ve Bir Türkü" iki obua arp ve yaylılar için 1985.
7)"Dört Parça" piyano için 1934.
8)"İki Türkü" piyano için 1940.
BANDO ESERLERİ
1)"Mehmetçik Marşı" 1955.
2)"Milli Türkü" 1955.
3)"Libya Ulusal Marşı" 1959.
4)"Kıbrıs Marş
SAMİM BİLGEN (1910-?)
Bir hukukçu olan oysa özellikle müzik gençlik yıllarında profesyonel kemancılık ve bestecilik yapan Samim Bilgen Atatürk'ün müzik alanındaki atılımları doğrultusunda müzik yaşamımıza önemli katkılar getirmiştir.
Müziksever bir aileden gelen bestecimiz çocukluk ve gençlik yıllarında kendi kendine metodik olarak piyano ve keman çalışmış liseyi bitirdikten sonra İstanbul Belediye Konservatuarı'nda Seyfeddin Asal'ın keman sınıfına devam etmiştir. Armoni kontrpuan ve füg çalışmalarını ise Friedrich Richter'in kitaplarıyla geliştirmiştir. Hukuk Fakültesindeki öğrenciliği sırasında Hasan Ferit Alnar'ın yönettiği İstanbul Şehir Opereti Orkestrası'nda kemancı olarak çalışmış ayrıca Cemal Reşit Rey'in yönettiği Konservatuar Orkestrası'nda 1930 – 1935 yılları arasında kemancılık yapmıştır.
1935 yılında "Cumhuriyet" gazetesinin düzenlediği kompozisyon yarışmasında ödül alan Bilgen'in 1937 ve 1940 yılları arasında yayınlanan üç "Türkü Albümü" Milli Eğitim Bakanlığı ve Halkevleri tarafından satın alınmış ayrıca "Türk Halk Havaları" adlı albümü Paris Konservatuarı profesörlerinden E. Borrel'in övgüsüyle karşılanmıştır.
Samim Bilgen'i aslında "Ilgaz" adlı şarkısıyla birlikte anmak gerekir. Bu ünlü şarkı yurtdışında da yankılar uyandırmış piyano için "Nocturne" ve "Ballade"ı ise Amerikan basınında övülmüştür.
Türkiye'de çoksesli müziğin benimsenmesi ve yaygınlaşması doğrultusunda özveriyle çalışan bestecimiz 1930 – 1932 yılları arasında müzik öğretmenliği 1934 – 1935 yılları arasında İstanbul'da Halkevi müzik kolu başkanlığı yapmış ayrıca oda müziği toplulukları ve orkestralarda çalışmıştır. 1973 yılından beri And Müzik Vakfı'nın "danışma kurulu" üyesidir.
Samim Bilgen'in başlıca yapıtları şunlardır:
OPERET VE SAHNE MÜZİKLERİ
1)"Kadınlar mı erkekler mi" (operet) Piyano flüt klarnet iki keman ve viyolonsel için 1932.
2)"Bu yaz böyle geçti" (operet). Orkestra için 1935.
3)"Othello" (sahne müziği). Keman viyolonsel piyano ve yaylılar için 1930.
4)"Merihten gelen telsiz" (sahne müziği). Keman piyano ve viyolonsel için 1930.
5)"Ilgaz" (sahne müziği). Yaylılar orkestrası için 1931.
6)"Köye dönüş" (sahne müziği). Yaylılar orkestrası için 1932.
ŞAN VE PİYANO ESERLERİ
1)"Türk Halk Havaları" 1935.
2)"Beş Türkü" 1939.
3)"On Halk Şarkısı" 1960 – 1980
4)"Anılar" 1930 – 1935.
5)"Nocturne" (solo piyano) 1980.
6)"Ballade" (solo piyano) 1980.
BASILMIŞ YAPITLARI
1)"Anılar" (piyano için üç parça) Ilgaz; Köye Dönüş; Kadınlar mı Erkekler mi.
2)"İki piyano parçası" Nocturne ve Ballade.
3)"Türk Halk Şarkıları" Su Testisi; Urfalıyım; Yörük Yaylası; Gidin Bulutlar; Efe Türküsü.
4)"Dünden Yarına Türküler". Nevruz Gelin; Gökte Yıldız; Evlerinin Önü; Giresun Kayıkları; Duriye.
5)"Marşlar" Vatanım; Gençlik Marşı; Okul Gençliğine Sesleniş; 8. Tümen Marşı.
6)"İki Lied" Merdiven; Dalgalar.
KEMAL İLERİCİ (1910 – 1986)
Getirdiği Türk Müziği armoni dizgesiyle ikinci kuşak bestecilerimizi etkileyebilen Kemal İlerici kendi yapıtlarını doğal olarak bu armoni dizgesine göre yazmıştır. Oysa asıl önemli olan Türk Müziği makamsal sistemine uygun düşen bir çokseslilik kavrayışının tutarlı ve özgün biçimde var edilmesidir. Başlıca sorunumuz çağdaşlaşma arayışlarını yörüngeye oturtmaksa müzikal yaratıcılıkta Kemal İlerici'nin bulunduğu armonik dizge özgünlüğü ölçüsünde saygı değerdir müziğe katkıdır.
İlk gençlik yıllarında ilkokul öğretmenliğine başlayan İlerici görev yaptığı kasabalarda kendi kendine keman öğrenmeye çalışmıştır. Bir müzik öğretmeninden edindiği teoriye ve solfej bilgilerinin kazandırdığı ivme onun İstanbul'a atanmasını getirmiş böylece İstanbul Belediye Konservatuarına girmiştir. Hasan Ferit Alnar'dan armoni dersleri alan genç besteci daha sonra Ahmed Adnan Saygun ile armoni çalışmıştır.
Alnar'ın Ankara'ya yerleşmesi üzerine İlerici de başkente taşınarak 1938 yılında başladığı Ankara Konservatuarı öğrenimini 1942'de tamamlamıştır. Bu kurumda bir yıl kadar asistan olarak çalışmış daha sonra lise müzik öğretmenliğine getirilmiştir. 1953 yılında ise bilgi ve görgüsünü geliştirmesi amacıyla bir yıl için Fransa'ya gönderilmiştir.
Anlaşıldığı kadarıyla Kemal İlerici'nin bulduğu armonik dizge müzik çevrelerinde pek sıcak karşılanmamıştır. Oysa yaratıcılık açısından onun buluşlarını benimsemek ve uygulamak gibi bir zorunluluk yoktu. Yaratıcılığın özgürce işlediği bir ortamda böyle bir dayatma zaten düşünülemez. Buna karşın o yalnız bırakılmış hatta bir ölçüde dışlanmıştır. "Dörtlü Armoni" sistemini ancak öğrencilerine verdiği özel derslerle yaymaya çalışmış sonraki yıllarda onun "Bestecilik Bakımından Türk Müziği ve Armonisi" kitabı yeni baskılarıyla toplam 7000 adet satmıştır. Bu rakam makamsal müziğimizin çokseslendirilmesine gösterilen ilgi bakımından kayda değer.
Kemal İlerici'nin yapıtları üzerinde seslendirme hakları SACEM'e aittir. Bestecinin yapıtları hakkında geniş bilgi Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuarı Müzikoloji Bölümü'nden edinilebilir.
Kemal İlerici'nin başlıca yapıtları şunlardır:
ORKESTRA YAPITLARI
1)"Köyümde" Orkestra süiti 1945.
2)"Yurt Renkleri" Pastoral Fantezi 1950.
3)"Duygu Demeti" 1071.
4)"Dilek Kızıma" 1974.
KONÇERTOLARI
1)"Efe Kaprisi" viyolonsel ve orkestra için capricco 1967.
2)"Obua Konçertosu" 1970.
ODA MÜZİĞİ ESERLERİ
1)"Yaylılar Dörtlüsü" (Hüseyni Makamında) 1943.
2)"Maya" obua ve piyano için1948.
3)"Hüseyni Saz Semaisi ve İki Türkü" yaylılar dörtlüsü için 1951
4)"Uzunhava" keman ve piyano için 1952.
5)"Mehmet'le Söyleşiler" oda orkestrası için suit 1962 – 1969.
6)"Oy Dağlar" korno ve piyano için 1973.
7)"İkili" obua ve İngiliz kornosu için 1974.
8)"İki Dost" iki keman için 1980.
KORO
1)"Beş Parça" karma koro için 1948 – 1949.
SOLO ÇALGI İÇİN
1)"Dilek Kızıma" piyano için 1960 – 1964.
2)"Ülkü'ye Serçe Kardeşten Armağanlar" piyano için 1967.
3)"Benim Kırlarım" flüt için 1969.
4)"Yurdumdan Sesler" keman için 1970.
EKREM ZEKİ ÜN (1910 – 1987)
Yapıtlarını sürekli bir arayışın ürünleri olarak veren Ün bestelediği her yeni yapıtında kendini yenilemeyi öngörerek önceki yaratılarını beğenmediğini açıklamış özeleştirel yaklaşımdan güç almıştır.
İstiklal Marşı'nın bestecisi ve Orkestra şefi Osman Zeki Üngör'ün oğlu olan Ekrem Zeki 14 yaşındayken devlet bursuyla Paris'e gönderilerek Ecole Normale de Musique'de altı yıl öğrenim yapmış Line Talluel Marcel Chailley ve Jacqyes Thibaund ile keman L. Laurant ve Alexander Cellier ile armoni çalışmıştır.
Paris'teki son iki yılında ise Georges Dandolet'ten kompozisyon dersleri almıştır. 1930 yılında yurda dönen Ün babasının müdürlük yaptığı Musıki Öğretmen okulu'na öğretmen olmuş 1934 yılında İstanbul'a yerleşerek öğretmenliğini sürdürmüş 1938'de piyanist Verda Ün ile evlenmiştir. 1945 yılında İstanbul Belediye Konservatuarı'nda keman öğretmenliğine getirilmiş ve konservatuar öğrenci orkestrasını yönetmeye başlamıştır. Ayrıca İstanbul Şehir Orkestrasını da konuk şef olarak yönetmiş Cemal Reşit Rey'in çalışmalarına destek olmuştur.
Fransa'da öğrenciyken besteler yapmaya başlayan Ekrem Zeki Ün ilk yıllarda izlenimciliğin etkisindedir. Daha sonra Henri Bergson'un felsefesine yakınlık göstermiş 1934 yılından sonra ise makamsal müziğimizden yararlanmıştır. Besteciliğinin son dönemi kabul edilen 1965 sonrası yapıtlarında "doğu mistisizmi"ne özgün bir yaklaşım getirmiştir.
Ün'ün "eğitimci" yönü de önemlidir. Sadece konservatuarda değil İstanbul'daki öğretmen okulunda hatta ortaokul ve liselerde eğitimci olarak çalışmıştır. Onun eğitimci anlayışı "uluslar arası düzey"i Türkiye'de benimsetmeye yöneliktir. Bu görüşünü yaygınlaştırmak amacıyla eğitsel amaçlı çok sayıda kitap yazmıştır.
Ekrem Zeki Ün'ün yapıtlarının yayın ve seslendirme hakları ailesindedir. Ün'ün başlıca yapıtları şunlardır:
ORKESTRA YAPITLARI
1)"Yurdum" senfonik şiir 1955.
2)"Rapsodi" viyolonsel ve orkestra için 1956.
3)"Suit" solo obua timpani ve yaylılar için 1969.
4)"Rapsodi" flüt ve yaylılar için 1972.
5)"Beyaz Geceler" timpani ve yaylılar için 1976.
KONÇERTOLARI
1)"Piyano Konçertosu No:1" 1955.
2)"İngiliz Kornosu için Konçerto" yaylılar orkestrası için 1956.
3)"Keman Konçertosu" 1961 – 1981.
4)"Flüt Konçertosu" yaylılar orkestrası için 1975.
5)"Piyano Konçertosu No:2" 1976.
ODA MÜZİĞİ YAPITLARI
1)"Yunus'un Mezarında" flüt ve piyano için 1933.
2)"Ülkem" viyolonsel ve piyano için 1933.
3)"Andante" solo keman ve yaylılar dörtlüsü için 1933.
4)"Yaylılar Dörtlüsü No: 2" 1935.
5)"Yaylılar Dörtlüsü No: 3" 1937.
6)"İki Keman için Parçalar" 1951.
7)"Trio" yaylılar için 1952.
8)"Obualı Kuartet" 1954.
9)"Duo" iki keman için 1959.
10)"Sonat" keman ve piyano için 1963.
11)"Balkan Havaları"yaylılar dörtlüsü için 1964.
12)"Oynak" yaylılar dörtlüsü için.
13) "Sonat" obua ve piyano için 1971.
14)"Söyleşi" obua ve klarnet için 1977.
15)"Sonatin" obua ve piyano için 1973.
16)"Trio" obua klarnet ve piyano için 1979.
17)"Sözsüz Türkü" viyolonsel ve piyano için 1980.
18)"Bağdaşmazlık" iki gitar için 1982.
19)"Duo" keman ve viyola için 1985.
ŞAN VE PİYANO ESERLERİ
1)"La flüte de Jade" 1928.
2)"Les Chanson de Bilitis" 1928.
3)"Kel Emin Türküsü" 1932.
4)"Yosmanın Türküsü" 1932.
5)"Zile Türküsü" 1933.
6)"İki Melodi" 1934.
7)"Ses ve Piyano için Üç Parça" 1963.
8)"Üç Nefes" 1970.