ANAYASA
Anayasa temel kanundur. Yürürlükteki kanunlar anayasaya aykırı olamaz. Devletin temel yapısını, işleyiş biçimini, kişilerin hak ve özgürlüklerini be*lirleyen devlet ile halk arasında yapılmış bir sözleşmedir. Anayasa'nın ilk 3 maddesi değiştirilemez.Bu maddeler şöyledir;
MADDE 1. - Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
MADDE 2. - Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayı*şı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir Hukuk Devleti'dir.
MADDE 3. - Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanunda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı "İstiklal Marşı"dır. Başkenti Ankara'dır.
CUMHURİYETİN TEMEL İLKELERİ
Demokratik Devlet
• Demokrasi; egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olmasıdır.
• Demokrasilerde belli dönemlerde yapılan seçimlerle halk temsilcilerini belirler. Böylece millet temsilcileri aracılığı ile kendi kendini yö*netir.
• Vatandaşlar kanunlara göre seçme ve se*çilme hakkını kullanır. Herhangi bir baskı olma*dan istediği siyasi partiye oyunu verir. Aynı zamanda istediği siyasi partiye üye olabilir ve partisi için çalışabilir.
• Herkesin eşit oy hakkı vardır. Seçimlerde oylama gizli, oy sayı*mı ise açık yapılır. Demokrasilerde, devleti yö*netme yetkisi hiçbir zaman bir kişiye veya belirli bir zümreye bırakılamaz.
• Demokrasilerde, kişiler özgürce düşünür ve düşündüğünü ifade eder.
• Demokrasinin Temel İlkeleri Millî Egemenlik
• Demokraside egemenlik millete aittir. Mil*let bu hakkını temsilcileri (milletvekilleri) aracılı*ğıyla kullanır. Yönetenler, gücünü milletten alır. Hiçbir kimse, zorla iş başına gelemez. Bu esas, anayasamızda şöyle belirtilmiştir: "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir."
Hürriyet ve Eşitlik
• Demokraside, hürriyet ve eşitlik esastır. Hürriyet, başkalarına zarar vermeden her şeyi yapabilmektir. Bütün insanlar hürdür. Herkes, serbestçe düşünür ve düşüncelerini açıklayabilir.
• Eşitlik, hiçbir ayrım olmaksızın herkesin kanun önünde aynı haklara sahip olmasıdır. Hiç kimseye din, dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşüncesin*den dolayı farklı işlem yapılamaz.
Siyasi Partiler
• Demokratik yönetimlerde, ülke sorunları*nın çözüm yolları üzerinde aynı düşünceyi payla*şan insanlar bir siyasi parti kurabilirler. Vatan*daşlar, bu siyasi partilerden birine üye olabilirler. Ülkemizde Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ilk kuru*lan parti Halk Fırkası'dır. Fırka parti anlamına ge*lir. Cumhuriyetin ilanından sonra partinin adı Cumhuriyet Halk Partisi olmuştur.
• Siyasi partiler, anayasa ve ilgili kanun hü*kümlerine uygun olarak faaliyetlerini sürdürürler. Siyasi partilerin hepsi, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü kabul eder. İnsan hakları*na saygılıdır. Millet egemenliğini esas alır. Demok*ratik ve laik cumhuriyet ilkelerine bağlıdır.
• Demokrasilerde hükümeti kurma görevi, genellikle seçimler sonucunda en çok milletvekil*liği kazanan partiye verilir. Hükümeti kuran partiye iktidar partisi denir. Diğer siyasi partiler ise mu*halefet partileri olarak adlandırılır. Siyasi partiler, demokrasinin vazgeçilmez unsurlarındandır.
• 1946 yılında Türkiye'de ilk kez birden fazla partinin katıldığı seçimler sonucunda çok partili hayata geçildi.
Hukuk Devleti
• Toplumun düzen içinde yaşamasını sağ*layan kurallar bütününe hukuk denir. Devlet bü*tün uygulamalarını bu kurallara göre yapar. Hu*kuk devletinde herkes kanun önünde eşittir. Devlet bütün vatandaşlarına eşit yakınlıktadır.
• Haksızlığa uğrayan herkes mahkemeler aracılığı ile hakkını arar. Hukuk devletinde hiç kimse hukuksuzca bir davranışta bulunamaz. Devlet bile kişi tarafından mahkemeye verilebi*lir. Eğer devlet tarafından yapılan bir haksızlık varsa mahkemeler aracılığı ile giderilebilir.
• Hukuk devletinde, mahkemeler bağımsız olmak zorundadır. Herhangi bir kimsenin veya bir kurumun etkisi altında olamaz. Çünkü mah*kemeler adaletin dağıtıldığı yerdir. Eğer mah*kemelerin bağımsızlığı sağlanmazsa adalet*sizlikler ortaya çıkabilir. Dolayısı ile mahkeme*lerde gücünü kanunlardan almaktadır.
Laik Devlet
• Laiklik, devletin hukuk kurallarının akla, bilime ve toplumun ihtiyaçlarına dayalı olma*sıdır. Laik devletlerde din ve devlet işleri bir bi*rinden ayrılır, vatandaşlara inanç ve ibadet öz*gürlüğü tanır.
• Anayasamızın 24. maddesine göre, Türki*ye'de herkes istediği dine inanmakta, istediği ibadeti yapmakta özgürdür. Hiç kimse inancın*dan dolayı veya yapmış olduğu ibadetten dolayı kınanamaz ve suçlanamaz. Yine hiç kimse laik düzeni yıkmaya yönelik herhangi bir faaliyette bulunmaz.
• Devlet hangi dine mensup olursa olsun vatandaşlarına karşı eşit uygulamalar yapma*lıdır. Ve laik düzenin koruyucusu olmalıdır.
Sosyal Devlet
• Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin en önemli özelliklerinden birisi de Sosyal Devlet anlayışı*nın olmasıdır. Devlet, dil, din, mezhep, ırk, cin*siyet farkı gözetmeksizin her vatandaşını eşit kabul eder ve herkese hizmet götürmeye çalı*şır. Sosyal devlet anlayışında devlet halk için çalışır ve halk için vardır.
• Devlet; eğitim-öğretim hizmetini, sağlık hizmetini, yol hizmetini, su hizmetini, elektrik hizmetini, iletişim hizmetini ve din hizmetini va*tandaşlarına ulaştırmak zorundadır. Bütün bu hizmetleri yaparken bölge ayrımı yapmama*lıdır. Ülkenin doğusuna, batısına, güneyine ve kuzeyine veya ilinden en küçük köyüne kadar aynı hizmetleri götürmelidir.
Atatürk Milliyetçiliği
• Cumhuriyetçilik devletin kurucu ilkesidir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti Türk milleti tara*fından kurulmuştur. Millet; aynı toprak parçası üzerinde yaşayan, aynı dili konuşan, aynı geç*mişe sahip olan ve gelecekte de birlikte yaşa*ma isteğinde olan insan topluluğudur. Milliyet*çilik ise mensubu olduğu milleti yararına ki*şinin yapmış olduğu her türlü fedakârlıktır. Ge*reksiz yanan bir lambayı kapatmak, gereksiz açık olan musluğu kapatmak en güzel milliyet*çilik örneklerindendir.
• Atatürk milliyetçiliği birleştiricidir. Türkiye sınırı içerisinde yaşayan bütün vatandaşları aynı samimi duygularla kucaklar. Irkçı milliyetçilik anlayışı değil kültür milliyetçiliği anlayışı vardır. Nitekim Atatürk'ün "Ne mutlu Türküm di*yene" sözü bu durumu açıklayan en güzel ör*nektir. Kendini Türk hisseden herkes Türk mil*letinin bir ferdidir.