Not : 6. sınıf sosyal bilgiler 1. öğrenme alanı 1. kazanımdır.
Rol : Bir iş grup ya da kurumda bir kimse ya da bir şeyin üstüne düşen göreve rol denir.
Rollerimiz
1- Doğuştan kazanılan roller : Biyolojik özelliklerimizden kaynaklanan, herhangi bir ilgi ve yeteneği gerektirmeyen rollerimizdir. Bunları seçme imkânımız yoktur. Örnek: Evlat, kardeş gibi.
2- Sonradan kazanılan roller : İsteğimizle çalışarak, başarı göstererek sonradan sahip olduğumuz rollerdir. Örnek: Sınıf başkanı olmak, takım kaptanı olmak gibi.
Rollerimiz gün içinde dahi değişir. Bir kişi okulda öğretmen, pazarda müşteri, evde karısına eş, çocuklarına baba rolünü üstlenir. Eve gelen misafire de ev sahibi rolündedir.
Aile içinde bulunduğumuz ilk grup ve aynı zamanda ilk sosyal kurumdur ve diğer gruplara göre sürekli devam eden gruptur.
Bazı Gruplar/Kurumlar |
Bulunan Bazı Roller |
Aile |
Dede, babaanne, anneanne, baba, anne, kardeş |
Okul |
Müdür, öğretmen, öğrenci |
Oyun Grubu |
Lider, arkadaş, oyuncu |
Çalışma Grubu |
Lider, sözcü, yazıcı, üye |
Tiyatro Grubu |
Çalıştırıcı, oyuncu, izleyici |
Spor Kulübü |
Çalıştırıcı, oyuncu, takım arkadaşı |
Hak : Herhangi bir şeyi yapabilme yetkisine hak denir.
Sorumluluk : Kişinin üzerine aldığı görevi yerine getirmesine sorumluluk denir. İnsanların içinde bulundukları gruplarda edindikleri roller o insanlara bazı haklar sağlar. Aynı şekilde bu rollerin insanlara yüklediği bazı sorumluluklar da bulunmaktadır.
Roller |
Haklar |
Sorumluluklar |
Evlat |
Barınma, yeme, içme, giyinme, sevgi, saygı gibi ihtiyaçların karşılanması. |
Ailesi için üzerine düşeni yapması; kendisinden beklenen başarılar için çalışması. |
Öğrenci |
Eğitim ihtiyacının belirlenen amaçlar doğrultusunda karşılanması; okul güvenliği ve temiz bir çevreye sahip olmak. |
Okul kurallarına uyması, derslerinde başarılı olması için gayret etmesi, arkadaşları ile iyi ilişkiler kurması, verilen görevleri zamanında yapması. |
Takım Arkadaşı |
Oyunlarda ve aktivitelerde yer alması, kendini geliştirmesi. |
Çalıştırıcının veya liderin verdiği görevleri yerine getirmesi, takımın başarısı için çalışması, oyun kurallarına uygun davranması. |
Mesleki Rol : İçinde yer aldığımız meslek grubunun gerektirdiği davranışlara ve kurallara uygun hareket etmeye mesleki rol denir. Mesleki rollere ilişkin beklentiler yazılıdır, sosyal rollere ilişkin beklentiler ise yazılı değildir. Örnek: Polislerin yazılı kanun ve kuralları vardır. Toplum da polislerden dürüstlük ve fedakârlık bekler.