Deyim Aktarması / Deyim Aktarmaları
Tanım 1: Deyim aktarması yani diğer ismiyle anlam aktarması bir sözcüğün benzetme amacı ile başka bir sözcük yerine kullanılmasıdır.
Tanım 2: İnsana özgü bir kavramın doğaya, doğaya özgü bir kavramın insana aktarılmasına deyim aktarması denir.
Benim küçük meleğim nerede? cümlesinde çocuğum,kızım gibi sözcükler yerine melek sözcüğü kullanılmıştır.Benzerlik amaçlı bu tür kullanımlar deyim aktarmalarıdır.
Deyim Aktarmaları nasıl yapılır?
1- İnsandan Doğaya aktarmalar (İnsana Özgü Kavramların Doğaya Aktarılması):Bu şekilde yapılan aktarmalarda insanlara ait olan özellikler doğadaki nesnelere verilir.
Kuşlar neşe içinde cıvıldaşıyor.
Ovadaki bütün çiçekler el ele tutuşmuş, hep bir ağızdan şarkı söylüyorlardı.
2- Doğadan insana aktarmalar (Doğaya Özgü Kavramların İnsana Aktarılması):Doğadaki özelliklerin insanlarla beraber kullanılmasıdır.
Olgun tavırlarıyla herkesin beğenisini kazandı.(Olgunluk doğaya ait bir özelliktir)
Bedir' in aslanları ancak bu kadar şanlı idi.
Dalgalanır deli gönül şafakta.
Kalbim yırtılıyor her nefesimde.
Sert bir insan olduğu belliydi.(Sertlik)
3- Duyu Aktarmaları:Bir duyuya ait olan kavramların başka duyular ile birlikte kullanılmasıdır.
Acı bir çığlık duyuldu. (Tat alma duyusundan işitme duyusuna)
Keskin bir koku içeriye yayılmıştı. (Dokunma duyusundan koklama duyusuna)
4. Doğayla İlgili Kavramların Doğaya Aktarılması:
Örnek:
Karlar uçuşurdu camlarda.
Rüzgârlar ulurdu sabaha kadar.
5. Bir Duyunun Diğer Duyuya Aktarılması:
Örnek:
Hâlâ aklımda onun sıcak gülüşü, tatlı bakışı. (Dokunma-Görmeye)
Nasıl unutabilirim o yumuşak konuşmayı. (Dokunma-Duymaya)
Sokaktan acı bir fren sesi geldi. (Tatma-Duymaya)
Onun keskin bakışları hepimizi korkuttu. (Dokunma-Görmeye)