Gerçek anlam
Bir kelimenin aklımıza ilk gelen anlamıdır. Kelimelerin, sözlükte yer alan ilk anlamları da gerçek anlamlarıdır. Bu yüzden gerçek anlama, sözlük anlamı da denir.
Örnek:
“ Öğrencile sabah gelir gelmez hemen sıraları düzeltip örtülerini örterler. ”
Yukarıdaki cümlede altı çizili sözcükler gerçek anlamda kullanılmışlardır. Çünkü Sıra denildiğinde ilk akla gelen öğrencilerin derste üzerinde oturdukları oturaklar gelir. Cümledeki anlamıda üzerinde oturulan oturaktır. Örtü de gerçek anlamında kullanılmıştır. Masanın üzerine örtülen bez parçası anlamındadır. Cümlede de bu anlamda kullanılmıştır.
Mecaz anlam
Bir ilgi veya benzetme sonucu sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamlara mecaz anlam denir. Mecaz anlamda kullanılan sözcükler genellikle soyut anlam kazanır.
Örnek:
“ Tiyatroya gidemeyince aldığımız biletlerimiz yandı. “
Yukarıdaki cümlede yanmak sözcüğünün ilk akla gelen anlamı ateşte yanıp yok olmasıdır. Ancak cümledeki anlamıgeçerliliğini yitirmektir. Bunun için biletlerimiz yandı derken mecaz anlamda kullanırız.
Terim anlam
Bir sözcüğün bilim, sanat, spor ya da meslek alanına özgü kavramları karşılığında kazandığı anlama terim anlam adı verilir.
Örnek:
Okul: Öğretmen, öğrenci , sınıf, ders, ödev…
Futbolcu: antreman, top, saha, kale, maç, gol…
Avukat: mahkeme, duruşma, suçlu, dava…
Yukarıdaki sözcükler belirtilen alanla ilgili olduğu için terim anlamındadır.