liste
liste1

Halk Gülmeceleri Nedir, Neye Denir - Halk Gülmecelerinin Kaynağı - Halk Gülmeceleri Örneği

Ekleyen: ilketkinlik | Okundu : 2170
Kategori : Çeşitli Eğitim Kaynakları

Günlük yaşamda insanlar sürekli olarak değişen ekonomik ve kültürel koşullara uyum sağlamaya çalışır. Bunu başarabilmek için türlü yollar arar çözümler bulmak için çaba harcarlar. Bu çabalarısonuç vermezse insanın toplumsal uyumu bozulur ruhsal tepkileri değişir; kaygılıve kızgın olur. Bu noktada insan öteki canlıların gösteremedikleri bir üstünlüğünü daha ortaya koyabilir. Kusurlarınıve eksiklerini görmek bu kusur ve eksiklerini olması gerekenle karşılaştırabilme yeteneğidir bu üstünlük.


İşte insanın kusur ve eksiklerini yine kendisinin görmesi kendini ortaya koyarak eleştiriye sunması gülmecenin hareket noktasıdır. Gülmeceye her ulusun uygarlık tarihindeki arkaik dönemlerde rastlanır. Gülmecenin olabilmesi için belirli bir hoşgörü ortamınının da oluşmasıgerekir. Bu nedenle gülmece eğitici aydınlatıcıve aynı zamanda uygarlaştırıcıdır da.


Halk gülmeceleri halk arasında büyür ve gelişir. Düşünce özgürlüğünün en gelişmiş en bilinçli en anlamlı yansıdığı alan yine halkın yarattığı gülmecelerdir. Türk halk edebiyatı gülmeceler yönünden oldukça zengindir. Günlük yaşamda konuşma dilinde en çok kullanılan sözlü halk edebiyatı ürünlerimiz olan deyimler atasözleri ve manilerin pek çoğunda az sözle oluşturulan ince gülmece anlayışının zeka kıvraklığının izleri sezilir:

• Hık demiş babasının burnundan düşmüş
• Kirpi de yavrusunu "pamuğum" diye sever
• Etekleri zil çalmak
• Ayağını yorganına göre uzatmak.


Aşağıda halk mizah ve folkloruyla zenginleştirilmiş bir Karagöz Söyleşmesi okuyacaksınız.
Hacivat - Size geldim size geldim
İnci mercanı dize geldim
Karagöz - (Çalar)
Hacivat
- Benim güzel komşularım
Arzulayıp size geldim
Karagöz - (Hem çalar hem söyler) Güm-bede
güm bede! Güm-bede gümgüm bede!
Hacivat
- Başta sarık büküm büküm
Sırtımda davuldur yüküm
Benim güzel komşularım
Hele selamün-aleyküm
Karagöz - Aleyküm selam! Güm bede gümgüm!
Hacivat
- Merdane beyim merdane
Altın saatler gerdane
Benim beyimi sorarsanız
Semt-ü civarda bir tane
(Kudret 1967)


Karagöz oyunları ne kadar gülmeceler ve taklitlerle donatılsa da Sokullu'nun (1979) Türk Tiyatrosunda Komedyanın Evrimi adlı yapıtında da belirttiği gibi tümünden bir hayat gerçeği çıkar. Bu oyunlar hem çağının töresine hem de toplumsal sorunlara ayna tutar.


1. Halk Gülmecelerinin Kaynağı
Halk gülmeceleri değişik türlerle ortaya konulabilir. Öyküde şiirde geleneksel tiyatroda gülmece örnekleriyle karşılaşabiliriz. Özellikle fıkra Öngören'in (1983) Türk Mizah ve Hicviadlıyapıtında belirttiği gibi "mizah yükünü en kolay taşıyabilen en çabuk yayabilen bir tür olarak her çağda kullanılmıştır.
Ancak bu türleri kesin çizgilerle sınırlandırmak zordur. Çağına ve toplumuna göre bunlara yenileri eklenebilir veya bazıları daha da önem kazanabilir.
Gülmecenin kaynağında yer alan halkın eğlenme isteği ve hoşgörüsü özellikle türlerin ortaya çıkışında da ilk etkendir. Bütün gülmecelerd insanların topluca birarada eğlenme isteği sezilmektedir.


2. Hoşgörü
İnsanlar arasıilişkilerde sevgi ve saygı sağlıklıbir iletişim kurmak için kaçınılmazdır. Ancak değişik düşünceler davranışlar milliyet din konum gibi özellikler zaman zaman görüş ayrılıklarına neden olabilmektedir. Bunların çatışmaya dönüşmemesi için insanların birbirlerine karşı anlayışlı olmaları saygılı davranmaları gerekmektedir. Sabır ve anlayışla beslenen hoşgörü yaşamıdaha da kolaylaştırarak zevkli bir hale getirecektir. Bu konu hem Türk hem de dünya edebiyatında sözlü ve yazılı edebiyatın her türünde en çok işlenen konular arasındadır.
Bunun tersi bir durum bireylerin oluşturduğu toplumların düşünce dünyalarını köreltecek ufuklarını daraltacak sosyal kültürel ve ekonomik yaşamlarını tatsızlaştıracaktır.


3. Gülmecelerin Eğitimde Kullanılması
Gençlerimizi geleceğe hazırlamada ruhsal gelişimlerini duygusal zenginliklerini de sağlayan bir eğitim anlayışı gereklidir. 12-15 yaş grubu gençlerinin iç dünyaları ergenlik nedeniyle dış dünyalarından daha derindir. İki cinsin birlikte rol aldığı sahne oyunları ve danslar ilgilerini çeker. Makyaj ve giysi önem kazanır. Halk gülmecelerinin oyunlaştırılmaya uygun her şekli onlar için eğitsel olduğu kadar eğlendirici de olacaktır.
Siz de öğrencilerinizden fıkralar anlatmalarını bu fıkraları oyunlaştırmalarını resimlemelerini isteyebilirsiniz.

 

Gülmecelerin eğitimde bilinçli olarak kullanılmasıyla öğrencilere birçok beceri kazandırılabilir:
• Öğrenci topluluk karşısında rahat konuşabilme konuşurken dinleyenlere zevk verme becerisi kazanır.
• Gülmecelerin her türündeki ses ustalıkları öğrencinin Türkçeyi daha doğru ve işlek kullanmasını sağlar.
• Öğrenci sözcükleri deyimleri ve atasözlerini doğru yerde kullanmayı öğrenir.
• Gülmecelerden yararlanmasını öğrenen öğrenci verdiği örneklerle düşüncelerinin inandırıcılığını kuvvetlendirir.
• Sesini güzel ve etkili kullanma yeteneği kazanır.

Sitemizde Online Test Çözün

İlketkinlik Eğlence Merkezi

Sitemiz, hukuka, yasalara, telif haklarına ve kişilik haklarına saygılı olmayı amaç edinmiştir. Sitemiz, 5651 sayılı yasada tanımlanan yer sağlayıcı olarak hizmet vermektedir. İlgili yasaya göre, site yönetiminin hukuka aykırı içerikleri kontrol etme yükümlülüğü yoktur. Bu nedenle, sitemiz uyar ve kaldır prensibini benimsemiştir. Telif hakkına konu olan eserlerin yasal olmayan bir biçimde paylaşıldığını ve yasal haklarının çiğnendiğini düşünen hak sahipleri veya meslek birlikleri, fatih(at)ilketkinlik.com mail adresinden bize ulaşabilirler. Şikayet yerinde görüldüğü takdirde ihlal olduğu düşünülen içerikler sitemizden kaldırılacaktır.Sitemiz hiçbir şekilde kar amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.

üst