liste
liste1

Kayaç Nedir - Kayaç Çeşitleri Nelerdir

Ekleyen: ilketkinlik | Okundu : 6168
Kategori : Çeşitli Eğitim Kaynakları

Kayaç mineraller ve/veya mineraloidlerin doğal olarak bir araya gelmesiyle oluşan katı birikintilerdir.
Dünya'nın katı dış katmanı olan litosfer kayaçlardan oluşmaktadır. Genel olarak kayaçlar üç tiptir. Bunlar püskürük tortul ve başkalaşım kayaçları adıyla sınıflandırılır. Kayaçlarla ilgilenen bilim dalına petroloji adı verilir. Petroloji coğrafyanın temel dallarından biridir.

Kayaç Nedir - Kayaç ÇeşitleriKayaç Nedir - Kayaç Çeşitleri


Kayaç Çeşitleri
Kayaçlar mineral yapılarına kimyasal bileşenlerine barındırdığı bileşenlerin dokularına ve oluşumuna neden olan etmenlere göre sınıflandırılmaktadır. Bu belirleyiciler yardımıyla yapılan sınıflandırma üç ana kayaç türünü içerir; bunlar püskürük tortul ve başkalaşım kayaçlarıdır. Bu sınıflandırmada daha çok parçacıkların büyüklükleri temel alınmıştır. Bir kayacın başka bir kayaca dönüşümü kayaç döngüsü adı verilen bir jeolojik modelle gösterilmektedir.


Püskürük kayaçlar erimiş magmanın soğuyarak sertleşmesiyle oluşan kayaç türlerinin genel adı olup iç püskürük ve dış püskürük olmak üzere iki alt dala ayrılmaktadır. İç püskürük kayaçları magmanın yerin altında yavaşça soğuyarak taşlaşması sonucunda oluşmuştur. Bu kayaçlar arasında siyenit diorit gabro ve kimi yollarda küp şeklinde doğranarak sıra sıra döşenen granit taşı yer alır. Dış püskürük kayaçları ise magmanın yeryüzüne çıkması ve orada aniden soğumasıyla oluşan daha az dayanıklı kayaçlardır. Bu tür kayaçlar arasında ponza bazalt andezit ve volkan camı yer alır.


Tortul kayaçlar kırılgan tortular organik çökeltiler veya kimyasal çökeltilerin tortulaşmasıyla ve ardından tortuların diyajenez sırasında sıkışıp çimentolaşmasıyla oluşan kayaçlardır. Bu kayaçlar kimyasal fiziksel (kırıntılı) ve organik tortullar olmak üzere üçe ayrılır. Kimyasal tortullar suların içindeki eriyik maddelerin çökmesi ile oluşmuş olup kireç taşı traverten jips ve kaya tuzu gibi örnekler barındırır. Bu tortullar Dünya'daki tüm tortulların e'ini kapsar. Fiziksel tortullar kayaçların parçalanması ile oluşan kırıntılı malzemelerin oluşturduğu kayaçlar olup konglomera kum taşı ve kil taşı gibi örnekleri içinde bulundurur. Bu tortullar tüm tortulların ilâ 25'ini kapsar. Son olarak organik tortullar bitki ve hayvan kalıntılarının birikmesi sonucunda oluşan kayaçlar olup petrol kömür gibi örnekler barındırır. Bu tip tortullar tüm tortullar içinde ilâ 15'lik kısmını kapsar. Tüm tortul kayaçlar Dünya'nın yüzeyinde veya yüzeyine yakın tabakalarında oluşur.


Başkalaşım kayaçları herhangi bir kayaç türünün yüksek sıcaklık veya basınç altında değişim geçirmesiyle oluşan ve genelde önceki hâlinden daha dayanıklı kayaçlardır.


Aşağıda bazı başkalaşım kayacı örnekleri yer almaktadır:

kalker → mermer
granit → gnays
kömür → elmas
kil taşı → şist


Bu üç ana kayaç türü — püskürük tortul ve başkalaşım — daha birçok alt dala ayrılır. Yine de bu ilintili kayaçlar arasında sert ve sıkı sınırlar yoktur. Bileşenlerinde yer alan minerallerdeki boyutların artıp azalması bir kayacı başka bir kayaç hâline getirebilmektedir. Bu nedenle belli özellikler için hazırlanan dereceler için hazırlanan tanımlamalar sayesinde herhangi bir kayaca isimler verilebilmektedir.Birde bazı kayaçlar elmas yapında kullanılır

Sitemizde Online Test Çözün

İlketkinlik Eğlence Merkezi

Sitemiz, hukuka, yasalara, telif haklarına ve kişilik haklarına saygılı olmayı amaç edinmiştir. Sitemiz, 5651 sayılı yasada tanımlanan yer sağlayıcı olarak hizmet vermektedir. İlgili yasaya göre, site yönetiminin hukuka aykırı içerikleri kontrol etme yükümlülüğü yoktur. Bu nedenle, sitemiz uyar ve kaldır prensibini benimsemiştir. Telif hakkına konu olan eserlerin yasal olmayan bir biçimde paylaşıldığını ve yasal haklarının çiğnendiğini düşünen hak sahipleri veya meslek birlikleri, fatih(at)ilketkinlik.com mail adresinden bize ulaşabilirler. Şikayet yerinde görüldüğü takdirde ihlal olduğu düşünülen içerikler sitemizden kaldırılacaktır.Sitemiz hiçbir şekilde kar amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.

üst