nxn boyutlu (n > 2) öyle bir kare matris düşünün ki, istenilen satır, sütun ve köşegenler boyunca elemanların toplamı sabit olsun. Bu sabite sihirli sabit denir.
Matris elemanları, değerlerini tekrarlamamak koşulu ile {1,2,...,n2} kümesinden almaktadır. Verilen n sayısına göre, sihirli sabit:
formülü ile hesaplanır. Örneğin n = 3 için sihirli sabit: S = 3(32 + 1) / 2 = 15 olacaktır. Yan tarafta 3. dereceden bir sihirli kare verilmiştir.
TARİHÇESİ
- Sihirli kareler M.Ö. 2200 yıllarından beri bilinmektedir.
- Çin'de astroloji, fal bakma, felsefi yorumlama, doğa olayları ve insan davranışları dahil olmak üzere değişik çalışma alanlarında kullanılmıştır.
- 9. ve 10. yüzyılda sihirli karelerin matematiksel özelliklerinin Arap dillerinin konuşulduğu yerlerde çoktan geliştirildiğini göstermektedir.
- 15. yüzyıl boyunca Avrupa'lılar fal, simya ve astroloji ile sihirli kareleri ilişkilendirmeye çalışmışlardır.
- 18. yüzyılda, Batı Afrika'da bu karelerin manevi bir önemi vardı. Bu kareler elbiseler, maskeler ve dini sanat eserlerinin üzerine işlendi.
- 19. yüzyılın sonlarında matematikçiler sihirli kareleri olasılık ve analiz problemlerinde uygulamaya başlamışlardır.
UYGULAMA ALANLARI
- Analiz (Calculus)
- Kombinasyonlu Matematik
- Modüler Aritmetik
- Oyun Kuramı
- Çizge Kuramı (Graf Teorisi)
- Olasılık Kuramı
- Geometri
- Astronomi (Güneş Sistemi)
SİHİRLİ KARE OLUŞTURMA
Sihirli Kare probleminin çözümüne ilişkin nasıl bir yaklaşım izlenmeli? Bir bilgisayar programında, döngüler içinde bütün eleman değerlerinin denenmesi oldukça ilkel bir yaklaşımdır. Örneğin, deneme-yanılma yöntemi ile, değerlendirilecek durum sayısı aşağıdaki çizelgedeki gibi olur:
Karenin Derecesi (n) |
Değerlendirilecek durum sayısı ( n2! ) |
3 |
3.6 x 105 |
4 |
2.1 x 1012 |
5 |
1.5 x 1025 |
6 |
3.7 x 1041 |
7 |
6.1 x 1062 |
n > 4 için çözüm neredeyse imkânsızlaşır. Bu durumda, ne teknolojiye ne de programlama dillerine güvenmek çıkış yolu değildir. Öyle ise, sezgisel yöntemlerin kullanılması kaçınılmazdır!
Problem genel olarak aşağıdaki durumlar için çözümler içerir:
- Tek dereceli kareler (n=3, 5, 7, ...)
- Çift dereceli kareler
- Tek-Çift: ikiye bölündüğünde tek sayı elde edilen kareler (n = 6, 10, 14, ...)
- Çift-Çift: ikiye bölündüğünde çift sayı elde edilen kareler (n = 4, 8, 12, ...)