İnsanoğlu bir gün mutlaka tıp ve onun kurumlarıyla tanışacağını unutmamalıdır. Her an kendimizi bir hastahanenin acilinde ya da bir ambulansın içinde bulabileceğimiz ihtimalini gözardı etmemeliyiz. Bu nedenle sağlık gibi yaşamsal konularda zor durumda kalmış insanları kendi yerimize koymalıyız. Bu duyguları paylaşmanın yanısıra hayatımızda bu doğrultuda adımlar atmalıyız. Trafik kazası geçirmiş ağır bir hastaya kan vermenin, genç bir hastaya organ bağışlamanın ya da sakat bir hastaya protez bacak yardımında bulunmanın değeri hiçbir maddi değer ile ölçülemez. Şimdi yardımlaşmanın ve hastalıklarla mücadelenin içeriğine biraz daha yakından göz atalım.
ORGAN NAKLİ NEDİR?
Tedavisi mümkün olmayan hastalıklar nedeniyle görev yapamayacak derecede hasar gören organların yerine, canlı veya ölüden alınan yeni, sağlam organın konularak hastanın tedavi edilmesine organ nakli denir.
HANGİ ORGAN ve DOKULARIN NAKLİ YAPILMAKTADIR?
Ülkemizde nakli yapılan organlar; böbrek, karaciğer, kalp, akciğer, pankreas ve ince barsaktır.
Nakli yapılan dokular ise; kalp kapağı, kornea, kemik, kemik iliği, deridir.
ORGAN NAKLİ KİMLERDEN YAPILIR?
Organ ve Doku Nakli, canlıdan ve kadavradan olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
1- Kadavra donör (verici) : Trafik kazası, kurşunlanma, beyin kanaması v.b nedenlerle yoğun bakımda tedavisi devam ederken, beyin ölümü denilen geri dönüşümsüz beyin hasarı gelişmiş hastaların organları bağışlandığı taktirde bunlar kadavra donör olarak tanımlanmaktadır.
2- Canlı donör: Organ nakli gereken hastanın eşi veya yakın akrabaları doku, kan grubu vb. uyum mevcut ise organ bağışında bulunabilmektedir. Bunlar canlı donör olarak tanımlanmaktadır.
- Böbrek ve karaciğer canlıdan nakil yapılabilen organlardır.
ORGAN BAĞIŞI NEDİR?
Kişi hayatta iken, serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesidir.
BAĞIŞLANAN ORGANLAR KİMLERE NAKLEDİLİR?
Organ alacak hastalar öncelikle kan grubu ve doku grubu uyumuna, yaş, boy, kilo gibi kriterlere ayrıca tıbbi aciliyet durumuna göre belirlenir.
Cins, ırk, din, zengin-fakir ayrımı yapılmaz.
ORGAN BAĞIŞININ DİNİ YÖNDEN SAKINCASI VAR MIDIR?
Organ bağışının dini yönden sakıncası yoktur.büyük dinlerin çoğu organ bağışını o¬naylamakta ve desteklemektedir.
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu ; 06.03.1980 tarih ve 396/13 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu açıklamıştır.
Bu kararda;
1- Zaruret halinin bulunması, yani hayatını veya hayati bir organını kurtarmak için bundan başka çare olmadığının mesleki ehliyet edilmesi,
2- Hastalığın bu yolla tedavi edilebileceğine ilişkin doktor kararının olması
3- Doku veya organı alınacak kişinin bu işlemin yapılmış olduğu sırada ölmüş olması,
4- Organ ve doku alınacak kişinin sağlığında buna izin vermiş olması veya hayatta iken aksine bir beyanı olmamak şartıyla yakınlarının rızasının sağlanması,
5- Alınacak organ ve doku karşılığında hiçbir şekilde ücret alınmaması,
6- Tedavisi yapılacak hastanın da kendisine yapılacak olan bu nakle razı olması gerektiği belirtilmektedir.
Yine aynı kararda “organınızı vereceğiniz kişi yaptığı iyilik ve fenalıklardan kendisi sorumludur” denilmektedir.
Kur’an-ı Kerim’de de “kim bir insana hayat verirse o¬nun tüm insanlara hayat vermişçesine sevap kazanacağı” beyan olunmaktadır (Maide Süresi, ayet 32).
ORGAN BAĞIŞI NEREYE ve NASIL YAPILIR
• Sağlık Müdürlüklerinde
• Hastanelerde,
• Emniyet Müdürlüklerinde (Ehliyet alımı sırasında)
• Organ Nakli Yapan Merkezlerde,
• Organ Nakli ile ilgilenen Vakıf, Dernek…v.s. kuruluşlarda organ bağış işlemi yapılabilir.
- Organ Bağışında bulunmak için ; organ bağışı kartını iki tanık huzurunda doldurup imzalamak yeterlidir
- Organ bağışı yapanların, bu durumdan ailelerini de haberdar etmeleri daha sonra çıkabilecek problemleri önlemek açısından yararlı olacaktır.
- Organ bağışında bulunan kişilerin organ bağış kartını daima yanında taşıması organ bağışı işleminin karışıklık ve gecikme olmaksızın yerine getirilmesini sağlayacaktır.
- Kişi organ bağışından vazgeçtiği anda organ bağış kartını taşımaktan vazgeçmeli ve bu kararını ailesine bildirmelidir.
KAN BAĞIŞININ ÖNEMİ
Kan, çok önemli fonksiyonları nedeniyle doku olarak kabul edilmektedir. Kan bağışı, tedavide çok önemlidir
Kan yapay olarak üretilemez ve kanın tek kaynağı insandır.
Hemen hemen tüm ameliyatlarda ve pek çok hastalıkta kan nakline ihtiyaç vardır.
Ülkemizde kan bağışı yeterli düzeyde değildir. Türkiye'de kan bağışının yeterli düzeyde olmamasının en önemli nedeni bilgi eksikliği ve insanları bu konuda yanlış bilgilendirmedir.
Hastaların sağlıklarına kavuşabilmesi için sağlıklı vatandaşların kan bağışında bulunması gerekir. Kan bağışında bulunmak hayat kurtarır.
Toplumdaki dayanışmayı güçlendirir.
BULAŞICI HASTALIKLAR
Bulaşıcı hastalıklar; hastalık yapıcı ve herhangi bir yoldan insana geçme özelliğindeki çok küçük organizma ve parazitlerin vücuda girmesiyle oluşur.
-Bulaşıcı hastalıklar insana; insan, hayvan ya da toprak aracılığıyla bulaşabilir.
-Birçok kişinin ölümüne veya sakat kalmasına sebep olan hastalıklar toplum açısından önemlidir.
-Bulaşıcı hastalıklardan bazıları; hepatit, difteri, kolera, menenjit, tifüs, tüberküloz, çiçek, kızamık, tifo, suçiçeği, dizanteridir.
-Bulaşıcı hastalıklardaki bazı belirtiler; ateş, hâlsizlik, iştahsızlık, baş ağrısı ve genel vücut ağrısıdır.
-Aşı, bulaşıcı hastalıklardan korunmak için en etkin yoldur. Penisilin ve benzeri antibiyotikler bakterilere karşı etkili olmaktadır.
-Geçmişte milyonlarca kişinin ölümüne neden olan bulaşıcı hastalıklara karşı bilim adamları etkili aşı ve tedavi yöntemleri geliştirmişlerdir.
-Geliştirilen aşılar tüm dünyadaki insanların yararına olmuştur.
-Verem,kızamık,kızamıkçık,kabakulak,boğmaca, hepatit B, grip, tetanoz vs difteri gibi bulaşıcı hastalıkların aşıları vardır