Anadolu'da kurulan ilk demiryolu hattı

Dünyada ilk kez 1825 yılında İngiltere’de başlayan demiryolu ulaşımının, Osmanlı mparatorluğu’na girişi diğer birçok ülkeye göre erken olmuştur. Anadolu’daki demiryolu tarihi, 1856 yılında ilk demiryolu hattı olan 130 km’lik İzmir - Aydın hattının bir İngiliz firması tarafından yapımı ile başlamıştır. Anadolu topraklarındaki ilk demiryolu hattı olan 130 km’lik bu hat 10 yıl süren bir çalışmayla 1866 yılında Sultan Abdülaziz zamanında tamamlanmıştır.

1850 İzmir - Aydın demiryolu hattı

Daha sonra imtiyaz verilen başka bir İngiliz şirketi de İzmir-Turgutlu-Afyon hattı ile Manisa-Bandırma hattının 98 km’lik kısmını 1865 yılında tamamlamıştır.

Osmanlı Hükümeti, Haydarpaşa’yı Bağdat’a bağlamayı, dolayısı ile Hindistan’ı Avrupa ile birleştirecek olan hattın İstanbul’dan geçirilmesini düşünmektedir. 1871 yılında çıkarılan bir ferman ile Haydarpaşa-İzmit hattının devlet tarafından yapımına başlanmış ve 91 km’lik hat 1873 yılında bitirilmiştir. 8 Ekim 1888 tarihli başka bir ferman da bu hattın İzmit-Ankara kısmının inşaat ve işletme hakkı Anadolu Osmanlı Şimendifer Kumpanyası’na verilmiştir. 15 Şubat 1893 tarihinde alınan bir hakla aynı kumpanya Alman sermayesi ile Eskişehir-Konya, Alayunt-Kütahya kısımlarını inşa ederek işletmeye açmıştır.

31 Ağustos 1893 yılında Eskişehir’den Konya’ya doğru başlayan inşaat, 29 Temmuz 1896 yılında Konya’ya ulaşmıştır. 1896 yılında yapım hakkı Baron Hirsch’e verilmiş olan 2000 km’lik şark demiryollarının milli sınırlar içerisinde kalan 336 km’lik İstanbul-Edirne ve Kırklareli - Alpullu kesiminin 1888’de bitirilerek işletmeye açılmasıyla da İstanbul, Avrupa demiryollarına bağlanmıştır.

Osmanlı Dönemi’nde işletmeye açılan hatlar

Anadolu Demiryolları 1871’de Osmanlı Anadolu Demiryolları adında İstanbul-Adapazarı arasında işletmeye başlamış 1888’de hattın Eskişehir, Konya ve Ankara’ya kadar uzatılması karşılığında Société du Chemin de fer Ottoman d’Anatolie şirketine devredilmiştir. Bu şirket, 1924 yılında yeni Türk hükümeti ortaklı Chemins de fer d’Anatolie Baghdad şirketi satın almıştır. 1023 km normal hat İstanbul - İzmit - Bilecik - Eskişehir - Ankara ve Eskişehir - Afyon - Konya hatlarıdır.

Anadolu - Bağdat Demiryolları

1904 yılında kurulan Adana merkezli Osmanlı-Alman sermayeli Chemin de Fer Impérial Ottoman de Baghdad şirketi tarafından 1923 yılına kadar işletilmiştir. 1600 km normal hat Konya - Adana - Halep - Bağdat - Basra hattıdır.

Hicaz Demiryolu 

1900 yılında Osmanlı sermayesi ile başlanan hattın 1908 yılında Şam Medine arasındaki kısmı tamamlanarak açılmıştır. I. Dünya Savaşı ve yerel Arap kabilelerinin demiryolunu sık sık tahrip etmeleri sonucu 1920 yılına kadar işletilebilmiştir.asdasda