Atatürk ile Latife hanım'ın nikah törenleri

Mustafa Kemal, 1923 yılının 29 Ocak günü, İzmir'de, Uşakizadelerin Göztepe semtindeki "Beyaz Köşk"ünde bir çay partisi verir. Köşk, "Gazi"ye yabancı değildir. İzmir'in kurtuluşu günlerinde, Uşakizadelerin evi, Mustafa Kemal'in karargahı olmuştur... Köşkteki bu partiye, İzmir'in bazı ileri gelenleri ile, Mustafa Kemal Paşa'nın arkadaşları ve Uşakizadelerin yakın akrabaları çağrılır. Davet, bir "çay toplantısı" biçiminde duyurulduğundan, hiç kimse, o gün bir "nikah" töreninin gerçekleşeceğinden haberli değildir. Hatta, İzmir Kadısı bile, neden çağrıldığını, köşkün kapısına gelip de Başyaver Salih (Bozok) Bey'le konuşunca öğrenir.

Beyaz Köşkte gerçekleşecek olan bu nikahın en büyük özelliğini, Medeni Kanun'un kabulünden çok önce yapıldığı halde, sonradan bu kanuna girecek olan "Nikah Biçimi"ni başlatması; ayrıca nikahı bir dini bağlantıdan çıkarıp, bir hukuki bağlantı haline getirmesi oluşturur. Öyle ki, İsmet Bozdağ, Atatürk'ün evlilik öyküsünü aktardığı "Gazi ile Latife" adlı kitabında, Mustafa Kemal'in nikah töreni için, kentin müftüsünü değil, kadıyı davet ettiğini yazar...

Başyaver Salih Bozok ile Muammer Bey, köşkün kapısında davetlileri karşılarken, Mustafa Kemal de, arkadaşlarıyla ilgilenir, onları büyük bir odaya alır. İzmir'den çağırılmış olanlarla Uşakizadelerin akrabalarını Muammer Bey karşılar, onları ayrı bir odaya buyur eder. Latife Hanım, üst katta hazırlanmaktadır... Bu sırada Başyaver, Kadı'ya nikahın hangi odada kıyılacağını gösterir. Kadı, şaşkınlıkla, "Kadın erkek bir arada, burada mı?" der. Başyaver ise, "Gazi Paşa Hazretleri'nin emri böyledir. Kaç-gözsüz bir evlenme olacak" diyerek kestirip atar.

Atatürk'ün yakın silah arkadaşı ve o günlerde, "Albay" rütbesinde olan Asım Gündüz bu 29 Ocak gününü, anılarında şöyle aktarır: "İki gün önce aldığım davet üzerine Fevzi Paşa'yla birlikte Beyaz Köşk'e gittik. Vali Abdülhalik (Renda) Bey ve Kâzım (Karabekir) Paşa bizden önce gelmişler. Bir saat kadar büyük salonda oturduk. Kahvelerimizi içtik. Bu davetin sebebini resmen bilmiyorduk ama tahmini kolaydı. Sonunda, seryaver Salih Bey salona girdi ve Mustafa Kemal'e bildirdi: "Paşam, kadı efendi geldi. "O zaman Gazi neşeyle ayağa kalktı, Fevzi (Çakmak) Paşa'nın önünde durdu ve "Hoca Paşam" dedi, "Lütfen siz benim, Asım da Latife'nin vekili olunuz, şu işi bitirelim." Sonra, nikahın
kıyılacağı odaya doğru yürüdüler. "Evlendiklerinde, Mustafa Kemal 42, Latife Hanım 23 yaşındaydı.

Tam bin gün evli kaldılar: 2 yıl 6 ay, 4 gün sonra, 25 Ağustos 1925 günü Latife Hanım, "Latife Kemal" olarak çıktığı İzmir'e, sadece "Latife" olarak döndü.