Kutup bölgeleri ve yüksek dağlarda yeryüzünü şekillendiren en önemli dış kuvvet buzullardır. Ülkemizin şekillenmesinde ise en az etkisi olan dış kuvvettir.
Bir buz kütlesi, toprak örtüsü veya kaya kütlesi gibi yamaç aşağıya şekilde hareket edebilir. Bu, hareket eden veya eskiden etmiş olduğu anlaşılan buz kütlelerine buzul denir.
Buzul çeşitleri şunlardır:
Binlerce yıldır erimeden kalan ve kutuplar ve yakın çevresini örten buzullar olan örtü buzulları, vadi buzullarına göre çok daha geniş alanlar kaplarlar. Bunlara kıta buzullar da denir.
Dağ zirveleri ve dağ yamaçlarındaki sirk buzullarının taşarak eğim doğrultusunda akışa geçmesiyle oluşan buzullara vadi buzulları denir.
Yüksek dağların zirvelerini örten buzullara takke (şapka) buzulu denir.
Yüksek dağların çukurlarına ya da çanaklarına yerleşmiş buzullara sirk buzulları denir.
Buzullar, sert kayaları çizerek ve cilalayarak hörgüç kaya adı verilen şekiller oluşturur. Buzulların aşındırarak oluşturduğu çukurlarda suların birikmesi sonucu buzul gölleri meydana gelir. Buzullar, aşındırarak taşıdıkları çeşitli boyuttaki malzemeleri hareketin bittiği yerlerde biriktirirler. Bu malzemelere moren (buzul taş) denir. Buzulların taşıdıkları materyalleri, buzulların erime noktasından itibaren buzullardan beslenen akarsular taşımaya devam eder. Taşınan materyallerin (morenlerin) eğimin azaldığı yerlerde biriktirilmesi ile oluşan düzlüklere (ovalara) sander düzlükleri denir.