Blog ne / nedir | 2196

EPİROJENİK HAREKET : Yerkabuğunun geniş alanlarda dikey yönde yavaş yavaş yükselmesi veya alçalmasıdır. Örneğin İskandinav Yarımadası ile Anadolu yarımadaları yükselirken, Karadeniz ve Akdeniz çanakları çökmektedir. Epirojenik hareketlerin nedeni izostatik dengenin bozulmasıdır.

İzostatik Dengeyi Bozan Faktörler:

  • Karalarda aşınmanın (erozyon), denizlerde birikmenin (tortulanma) fazla olması
  • İklim değişmeleri (örneğin; buzulların karalar üzerinde artması ya da karalar üzerindeki buzulların erimesi)
  • Dağ oluşumu hareketleri
  • Volkanik faaliyetler

Söz konusu dengenin bozulmasıyla deniz seviyesinin yükselmesi yani denizin karaya doğru ilerlemesi olayına transgresyon, deniz seviyesinin alçalması yani denizin karadan çekilmesi olayına regresyon adı verilir.

OROJENİK HAREKET : Okyanus tabanlarında tortul tabakalar oluşur. Levhaların birbirlerine doğru hareketleri esnasında sıkışan tortul tabakaların yatay duruşlulukları bozularak kıvrılmalar ya da kırılmalar oluşur. Bu hareketlere orojenik hareketler adı verilir.

Deniz diplerinde yatay olarak tortulanan tabakalar esnek yapıdalarsa, levhaların birbirlerine doğru yaklaşmaları sırasında sıkıştırılarak kıvrılır ve kıvrılırken de yükselerek su yüzeyine çıkarlar. Böylece kıvrım dağları ya da sıradağlar oluşur. Kıvrılma ile yükselen yerlere antiklinal, çukurlaşan yere de senklinal denir.

Deniz diplerinde yatay olarak tortulanan tabakalar sert yapıdalarsa, levhaların birbirlerine doğru yaklaşmaları sırasında sıkıştırılarak kırılır ve kırılırken de yükselerek su yüzeyine çıkarlar. Böylece kırık dağları oluşur. Bu kırıkların yükselen bloğuna horst, çöken bloğuna ise graben adı verilir. Tabakaların kırıldıkları doğrultulara fay denir. Zamanla graben çukurları akarsuların taşıdığı malzeme lerle doldurulduğunda ovalar oluşur. Bu ovalara graben ovası ya da çöküntü ovası denir.

Menu