İlkokul Öğretmeni yetiştirmek amacı ile 17 Nisan 1940 tarihinde açılmışlardır. Tamamen ülkemize özgü olan bu sistem Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel ile İsmail Hakkı Tonguç’un çabalarıyla hayata geçirilmiştir. Köylerden zeki ve yetenekli ilkokul mezunu öğrencilerin “Köy Enstitüleri’nde” yetiştirilerek, yeniden köye öğretmen olarak dönmeleri düşüncesiyle açılmışlardır. Nüfusun %80’nin köylerde yaşadığı, okuma yazma oranının %5 bile olmadığı bir dönemde köye gidecek, o ortamda yaşamış ve o ortamları çok iyi bilen özverili öğretmenlere duyulan ihtiyacın ürünüdür.
1940 yılından kapatıldıkları 1954 yılına kadar 17.250 kadın ve erkek öğretmen yetişmiş, okulların amaçları doğrultusunda gittikleri köylere ışık olmuşlardı.
Köy Enstitüleri’nin, geniş tarım arazisi olan köylerde veya yakınlarında açılmasına özen gösterildiği gibi, şehirlerden uzak, ancak demiryollarına yakın yerler seçilmişti. 21 Bölgede açılan bu okullardan yetişenler bir yandan öğretmen olarak gittikleri yerlerde hem okuma yazma gibi temel bilgileri öğretmişler hem de modern tarım teknikleri ve öğrendikleri meslekler (Ziraatçılık, bağcılık, arıcılık, terzilik, marangozluk, duvarcılık, demircilik gibi) ile öğrencilerine ve köydeki halka rehber olmuşlardı.
Fakir Baykurt, Talip Apaydın, Mahmut Makal, Dursun Akçam, Ümit Kaftancıoğlu gibi bir çok yazar ve düşünür bu okullardan yetişmişlerdi.