Coşku ve heyecana bağlı anlatımda yazar, insanın ruhsal yanına seslenerek onda duygu yoğunluğu ya da duygu değişimi yaratmayı amaçlar. Yazar, böyle bir anlatımı gerçekleştirebilmek için söz sanatlarından, dilin sessel özelliklerinden, anlamsal yapılarından yararlanır. Kendi duygularını açıklarken okuyucuyu etkilemek için dilin tüm olanaklarını kullanır. Okuyucu, okuduğu metin karşısında heyecan ve hayranlık duyar.
Coşku ve heyecana bağlı anlatımla oluşturulan en önemli metin türü şiirdir. Şiir; imgelerin, duyguların, düşünce ve coşkuların etkili bir biçimde söze dökülmesiyle oluşturulur. Coşku ve heyecana bağlı anlatımla oluşturulan metinlerde heyecan, mutluluk veya mutsuzluk ifade eden; dinî duyarlılık, derin düşünce, yüceltme gibi hâlleri dile getiren imgelere yer verilir.
Söylev türünde de coşku ve heyecana bağlı anlatım türünden yararlanılır.