TEST : Online - 10. Sınıf Deneme konu testi

Okuma yazmanın keyifli bir uğraş olduğunu söylerler. Ben öyle düşünmüyorum. Okumak, yazmak beni sıkıyor; ne saklayayım, bugün de bu sıkıntıdan bir şeyler var bende. Edebiyatı tanımak için kendimi tanımak, edebiyata olan ilgimi gün ışığına çıkarmak, varlığımı kendime kesin olarak kabul ettirmek kaygısı yakamı hiç mi hiç bırakmıyor. Bu gizli sıkıntı, insanı edebiyattan uzaklaştırır fakat bu sıkıntıyı doğuran da edebiyatın kendisidir.

Bu metinden hareketle bir deneme yazarı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Tartışmacı anlatımdan yararlanabilir.
B) Düşündürür, eğitir, ufuk açar.
C) Üzerinde durduğu konuyu içtenlikle anlatır.
D) Düşüncelerini kanıtlama yoluna gider.
E) İnsanı ve toplumu ilgilendiren konuları ele alır.

Ağırbaşlı kimseler sağlığı, öğrenimi, zenginliği söz götürmez nimetler, iyilikler sayarlar. Onlara bakarsanız bu iyiliklerden kişiye düşen pay gökte yazılıdır. Oysa bir düştür bu, bir aldanıştır. Tümüyle bensiz kurulmuş iyilikler, değerler olamaz çünkü. Değerlerin sırası, önemi, düzeni bile benim kararlarıma bağlıdır. Bir insanın iyiliği, onun kendi iyiliği diye istediği şeydir. Ne
var ki bu istem, bizim istemimizi belirlemeye yetmez. Bakalım, bu insanın ulaştığı iyilik, bizce de bir iyilik midir?

Bu metinde aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi kullanılmıştır?

A) Açıklayıcı      B) Öyküleyici      C) Betimleyici
D) Tartışmacı     E) Öğretici

Knut Hamsun, bir zamanlar, kendisine yöneltilen "Niçin yazıyorsunuz?" sorusuna "Vakit öldürmek için…" cevabını vermişti. Bu sözlerinde içten olsa bile kendini aldatıyor olmalıydı. Yazma; hayatın kendisi, bir bulgular yolculuğudur. Bu yolculuktaki serüven, fizik ötesi bir serüvendir; hayata dolaylı yaklaşma, evren hakkında bölük pörçük değil de bütün bir görüş edinme yoludur. Yazar, alt ve üst dünyalar arasında yaşar; sonunda yolun kendisi olmak için yola koyulur.

Bu parçayla ilgili,
I. Ağır, sanatlı bir dil kullanılmıştır.
II. Fikirler kanıtlanmaya çalışılmıştır.
III. Dil, dil ötesi işlevde kullanılmıştır.
IV. Kişisel düşüncelere yer verilmiştir.
V. Konuşma havası içinde yazılmıştır.

çıkarımlarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I.      B) I ve III.      C) II ve III.
D) II ve IV.     E) IV ve V

I. Ergenlik dönemi, hepimizi baş etmesi zor durumlarla karşı karşıya getiren, belki birçoğumuzun ailesi için eziyet hâline gelen bir dönem. Bu dönemde hem vücudumuzda oluşan biyolojik değişiklikler hem de olgunlaşmayla birlikte ortaya çıkan bilişsel yetiler bizi sorgulamalara ve değişken bir ruh hâline iter. Ancak pek çok araştırma, bir amaca yönelik etkinliklere ve organize sporlara katılmanın, ergenin ruh sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğunu göstermiştir.

II. Öteden beri söyler dururum, yapılan her işte düşünceleri düzene koymak için büyük bir hüner gerek. Neden mi? Her gerçek iş, elimiz daha yatkın olsun diye zaman ister, deneme ister de ondan. İşe seyirci kalmak daha az yarar sağlar; daha çok sabretmek, daha sık görmek gerekir. Ne kadar dikkatli olursak olalım; yol ayrımlarını, yol kavşaklarını bellemek yani makasları bilmek, ana yolları seçmek için bir demiryolu üzerinde sık sık yolculuk etmiş olmak gerek.

Numaralanmış metinler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) I. metinde nesnellik, II. metinde öznellik ağır basar.
B) I. metin bir denemeden, II. metin bir makaleden alınmıştır.
C) I. metinde dil sanatsal, ikinci metinde heyecana bağlı işlevde kullanılmıştır.
D) I. metinde betimleyici, II. metinde tartışmacı anlatım biçiminden yararlanılmıştır.
E) I. metin olay çevresinde oluşan, II. metin kişisel hayatı konu alan bir metin özelliği taşır.

Üstüne başına bakmayan, kendine bir çekidüzen vermeye özenmeyen insan, gerçekten medeni bir insan değildir. Bir kere öyle kimselerde çevrelerindekilere bir aldırışsızlık vardır. Çevrelerindekilere gerçekten aldırsalar, onları gerçekten düşünseler kendilerini onlara beğendirmek isterler. "Ben öyle sallapati gezerim, korkunç bir suratım olur; gene de başkalarının arasına girerim, benimle konuşurlar, konuşmaya mecburdurlar." demek, kendini beğenmenin, büyüklenmenin ta kendisi değil midir? Böyle kendini beğenen, büyüklenen kişiden topluma ne iyilik gelebilir?

Bu metin aşağıdaki yazı türlerinin hangisinden alınmıştır?

A) Haber yazısı     B) Biyografi      C) Anı
D) Fıkra               E) Deneme

Aşağıdaki parçalardan hangisi bir denemeden alınmış olamaz?

A) Herkes gibi ben de eski günlerimi düşünmekten, onların tatlı olanlarına zehirsiz bir gülümseme ile bakmaktan hoşlanırım.
B) Öyle sık sık gitmem ama severim sinemayı. Sık sık gitmeyişim, gözlerimin bozukluğundandır. Yoksa ne güzel, ne iyi filmler yapılıyor.
C) Lisedeyken bir kimya öğretmeninden etkilenen Aziz Sancar’ın kimya ile ilişkisi o yıllarda kuruluyor. Kimya okumak istese de arkadaşlarının ısrarıyla tıp fakültesine giriyor.
D) Bir toplumda ahlakın ilerlemesini, düzelmesini istiyor musunuz? O toplumda edebiyat, sanat merakını uyandırmaya, geliştirmeye çalışın.
E) Övülmek, her kişi için, hele tuttuğu işi kendine gerçekten dert edinmiş kişiler için gerekli bir azıktır. Özenerek ortaya koyduğumuz şey beğenilsin isteriz.

Avrupa, bugün bütün sarsıntıların eşiğinde görünüyor. Bütün milletler bir bunalım içindedir. "İkinci Dünya Savaşı"nda bomba yağmuru altındaki şehirlerden daha çok yıkılan ve altüst olan, insanların inanışlarıdır. İnsanlık kime güvenecek, neye inanacak? Yüzyıllarca boyunduruk altında yaşamış olan milletlere bir yandan aydınlık günlerden söz edildiği, bir yandan karanlığa temel atıldığı; bir yandan ırkçılığın lanetlendiği, bir yandan yüceltildiği gözler önünden geçmiyor mu? Kime güvenecek, neye inanacaksın? Gittikçe koyulaşan bir kaos içinde yarının güvencesi olan gençlik, ayağının altından yerin kaydığını her an duymaktadır.

Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Yazarın kişisel düşüncelerine yer verilmiştir.
B) Olağanüstü olay ve durumlardan söz edilmiştir.
C) Gezilen yerlerin ilgi çekici özellikleri sıralanmıştır.
D) Ele alınan konu bilimsel bir yöntemle incelenmiştir.
E) Öyküleyici ve betimleyici anlatım biçiminden yararlanılmıştır.

Ben, sanatı ve edebiyatı insan varlığının en kutsal yaratışlarından biri sayarım. Gerçek sanat eserlerinin de yarına geçecek değerde olan sanatçıların ellerinden çıktığına inanıyorum. Zaten bana bu satırları yazdıran da bu inanış oldu. Tabii geleceği masal sayanlar, günü gününe yaşamakla yetinenler, diledikleri gibi düşünüp yazarlar. Bu, onların bileceği iştir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) İçtenlik      B) Kanıtlanabilirlik        C) Kişisellik
D) Öğreticilik         E) Anlaşılırlık

1903'te Urfa'da doğdu. İstanbul Numune-i Tatbikat Mektebinde ve Galatasaray Lisesinde okudu. Fransa'da Sorbon Üniversitesinde felsefe eğitimi aldı. Çeşitli liselerde ve öğretmen okullarında öğretmenlik yaptı. 1933'te Estetik ve Sanat Tarihi doçenti olarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde çalıştı. 1934'te Ankara Üniversitesi DTCF'ye geçti. 1936'da profesörlük unvanına sahip oldu. Millî Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğünde görev aldı. Urfa milletvekili olarak Meclis'e girdi. İlahiyat Fakültesi İslam Sanatları Bölümünde öğretim üyeliği ve Ankara Üniversitesinde rektörlük
yaptı. 1980'de Ankara'da öldü. Denemeler, Edebiyat Üzerine, Günlerin Götürdüğü ve Şiir Üzerine Düşünceler deneme türünde kaleme aldığı eserlerden birkaçıdır.

Bu parçada sözü edilen deneme yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Salah Birsel               B) Nurullah Ataç
C) Suut Kemal Yetkin     D) Abdülhak Şinasi Hisar
E) Ahmet Hamdi Tanpınar

Bu eserin konusu bütün hayattır, hayat tecrübeleridir. Bu tecrübeler, görgülü bir insanın hayatından derlenmiştir. Montaigne, bu tek eserinin başında "Okuyucu! Kitabımın konusu benim." Başka bir yerinde de "Herkes başkalarına bakar, ben içime bakarım. Benim işim yalnız kendimledir. Hep kendimi gözden geçirir, kendimi yoklarım." der. Fakat aldanmayalım; o istediği kadar kendisini anlatsın, kitabının konusu sadece insandır. Bu eserini ebedîleştiren şey, âdeta raks eden canlı bir dille her birimizin bir köşesine dokunmasıdır. Bu tarz yazıların, derin bir insanlık duygusu ve engin bir insanlık bilgisi gerektirdiğini yine ondan anlıyorum.

Bu parçada Montaigne'in sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Vesileler              B) Denemeler
C) Sanat Üstüne       D) İnsanın Görkemi
E) Sanatçı ve Toplum