13. yüzyıla kadar islam tarihi ve uygarlığı döneminde yaşamış olan bilim adamlarının hayatı ve önemli eserleridir.

13. yüzyıla kadar İslam düşünür ve bilim adamları, önemli eserleri

İSLAM DÜŞÜNÜR VE BİLİM ADAMLARI

İbnü'l Heysem

Başta fizik olmak üzere, felsefe ve astronomi konusunda hem Doğu, hem de Batı bilim dünyasında etkili olmuştur.

İbnü'l Heysem 965 yılında Basra'da doğdu. Öğrenimini Bağdat ve Kahire'de tamamladı. Kitaplarının çoğu Latince, İbranice ve Katalonca'ya çevrildi. İbnü'l Heysem 1039 yılında Kahire'de öldü. İbnü'l Heysem hem doğunun ünlü bilginlerinin hem de Öklid, Batlamyus gibi batılı bilim adamlarının eserlerini okudu.

İbnü'l Heysem'in en önemli çalışması, ışık inceleme bilimi olan optik konusudur. "Görülecek cismin şekli, ışık vasıtasıyla gözden girer ve orada mercekler vasıtasıyla nakledilir" tezini ileri sürmüştür. Işığın havada ve suda kırılmasıyla ilgili temel fizik olayını ispatladı. İbnü'l Heysem, küresel ve parabolik aynalar ve büyüteçler üzerindeki incelemeleriyle Roger Bacon (1214) Johannes Kepler'e (1517-1603) tesir etmiştir.

İbnü'l Heysem, Aristo'yu uzun süre uğraştıran Ay halesi ve gökkuşağı konularıyla da meşgul oldu. Ayrıca yerçekimi ve cisimlerin düşmesiyle de uğraşarak, kendinden 700 sene sonra gelen Newton ve Galileo'ya öncülük etmiştir.

Eserleri

  1. Kitaabü'l Menazir
  2. Kitabü'l Azhal (Bu eser Ay ve Güneş tutulmasını konu edinmektedir.)

İbn-i Sina

Asıl adı Hüseyin olan İbni Sina 980 yılında Buhara'nın Avşin köyünde doğdu. Küçük yaşlarında çeşitli hocalardan dersler aldı. Matematik, hukuk, mantık ve felsefe öğrendi.

Aristo ve Farabi'den etkilenerek metafizik konularıyla ilgilendi. Asıl ününü tıp konusunda gösterdi. Öğrendiği teorik bilgileri hastalar üzerinde uyguladı. Buhara hükümdarı ve Hamedan Emiri'ni tedavi etmesi ününe ün kattı. İbni Sina tıp konusunda "Kitabü'l Kanun Fi't Tıp" adlı eserinde birçok hastalığın tanımı ve tedavi yöntemlerini anlattı.

İbni Sina, Aristo ve Galinos'un aksine, kanın gıda taşıyan bir sıvı olduğunu ileri sürdü. Bağırsak hastalıklarının çoğunun su ve toprak yoluyla yayıldığını ileri sürdü. Bağırsak solucanı, menenjit, göğüs iltihaplanması ve karaciğer absesi üzerinde incelemeler yaptı. İbni Sina cilt hastalıklarıyla da uğraştı. Ameliyatta şiddetli ağrıları hafişetmek için şuruba, afyon, ban otu, sarı sabur ve hindistan cevizi katarak yeni bir ilaç elde etti.

İbni Sina'yı esas üne kavuşturan ise psikolojik hastalıkların tedavisinde gösterdiği başarılarıdır.

Eserleri

276 eser veren İbni Sina'nın en önemli üç eseri şunlardır:

  1. Eşş-fifiifa: Fizik, mantık ve matematikten bahseder.
  2. El-Kanun Fi't Tıp: Büyük tıp ansiklopedisi
  3. En Necat: Eş fiifa adlı eserinin özeti niteliğindedir.

İbni Rüşşd

İslam felsefesinin en büyük simalarından birisidir (1126 - 1198). İbni Rüşd, 1169'da Sevilla, 1172'de Kurtuba kadısı olur.

İbni Rüşd'ün felsefedeki başarısı onun aynı zamanda, çağının en büyük hekimlerinden birisi olmasını unutturdu. Oysaki Kitabü'l - Külliye Fi't Tıb adlı eseri Latince'ye çevrilmiş ve Hristiyan üniversitelerinde uzun süre okutulmuştur.

İbni Rüşd Aristo'nun en büyük açıklayıcısı sayılır. Yakın Çağ'a kadar Avrupalılar Aristo'yu onun açıklamalarından öğrenmişlerdir. İbni Rüşd; mantık, fizik, psikoloji, metafizik, ilahiyat, hukuk ve gramerle ilgili kitaplar da yazdı. Gazali'yle fikri çatışma yaşıyordu. "Gazali'nin Felsefe'nin Tahribi" adlı eserine karşı "Tahribin Tahribi" adlı eseriyle karşılık verdi.

İmamı Gazali

1058 yılında Tus'ta doğdu. Alim sufilerdendir. Asıl adı Muhammed'dir. Ömrünün ilk yıllarını ilim tahsiliyle geçirmiştir. Orta yaşlarında ilmin zirvesine çıkmıştır. Daha sonra tasavvufa yönelmiştir. Bağdat'ta Nizamiye Medresesi'nde Nizamülmülk'ün isteği ile baş profosör olur.

Dört yıl burada çalışır. Dört yıl sonra Gazali'de değişim başlar ve tasavvufa yani kendi iç alemine dönüş yapar. Bundan böyle tefekküre dalar ve vaaz ü nasihatlerle çevresini aydınlatır. Gazali, devrinin "Hüccet'ül İslam"ıdır. Yani İslam diniyle ilgili delil kabul edilir. Gazali 1111'de Tus'ta vefat eder. Kabri Tus'un Teberan semtindedir. En ünlü eseri İhyaül - Ulûmi'd Din'dir.

Muhyiddin Arabi

1162'de İspanya (Endülüs)'da doğmuştur. Anadolu ve Arabistan'ı gezmiştir. Mutasavvıf ve büyük bir alimdir. Kendisine fieyhiekber de denir. Fütuhatı Mekkiye ve Füsus'ül Hikem adlı eserleri meşhurdur. 1240'da fiam'da vefat etmiştir. Muhyiddini Arabi, Vahdet'ül Vücud'u savunur. "Bizden olmayan ve bizi bilmeyen kitabımızı okumasın, zarar görür." der.

Taberi

Asıl adı Ebû Cafer el Tataberi'dir (838 - 923). Hazar Denizi'nin güneyindeki Taberistan'da doğmuştur. Arabistan, Mısır ve Suriye'de öğrenim gördü ve Bağdat'ta müftü oldu. Bundan sonra ömrünün son kırk yılında büyük eserler yazdı.

Kitab-ı Ekber el Resûl ve'l Mülûk. Eserinde yaratılıştan 913 yılına kadar hükümdar ve peygamberlerin tarihini anlatıyordu. Bu eserin elde kalan kısmı on beş cilt aslında bunun orjinalinin on defa daha fazla olduğu söylenmektedir. Eserde kronolojik bir sıra ve metod kullanmıştır. Anlattığı şeylerin kaynaklarını da göstermesi bakımından önemlidir. Bu eser "Tarihi Taberi" diye çoğu kez basılmıştır.

Farabi

Asıl adı Ebû Nasru'l Farabi'dir. Farabi felsefe sahasında büyük isim yapan ilk Türk'tür. Türkistan'ın Farab şehrinde doğdu. Bağdat ve Harran'da mantık okudu.

Aristo fiziğini kırk defa De Anima'yı iki yüz defa okudu. Sofi doktrinini benimsedi. İbni Hallegan onun için "Dünyevi şeylere öylesine düşkün olmayan insan yoktur" der.

Günümüze Farabi'den otuz dokuz eser kalmıştır. Çoğu felsefeyle ilgilidir. En ünlü eseri "İhsan'l-Ulûm" ilimler ansiklopesidir. Ayrıca "El Medinetü'l Fazıla" ideal şehir adlı eseri de önemlidir.

  • Yazı Etiketleri :
  • Farabi
  • Taberi
  • Muhyiddin Arabi
  • İmamı Gazali
  • İbni Rüşşd
  • İbn-i Sina
  • İbnü'l Heysem
Sevr Barış Antlaşması ve içeriği ( maddeleri ), Hukuki geçersizliğinin nedenleri
Yazıyı Oku

Sevr Barış Antlaşması ve içeriği ( maddeleri ), Hukuki geçersizliğinin nedenleri

II. Dünya savaşı, II. Dünya savaşının nedenleri ve sonuçları, Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’ndaki Politikası
Yazıyı Oku

II. Dünya savaşı, II. Dünya savaşının nedenleri ve sonuçları, Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’ndaki Politikası

Atatürk dönemi Türk dış politikası
Yazıyı Oku

Atatürk dönemi Türk dış politikası

Sağlık, sanat ve güzel sanatlar alanında yapılan inkılaplar
Yazıyı Oku

Sağlık, sanat ve güzel sanatlar alanında yapılan inkılaplar

Milli güç ve unsurları
Yazıyı Oku

Milli güç ve unsurları

Atatürkçü düşünce sistemi, Atatürkçülük ve önemi
Yazıyı Oku

Atatürkçü düşünce sistemi, Atatürkçülük ve önemi

Menu