Canlılığın temel birimi hücre

Robert HOOKE, 1665 yılında basit bir mikroskopla hücreyi ilk kez tanımladı.

✶ Bir ingiliz bilim insanı olan Robert HOOKE, 1665 yılında basit bir mikroskopla hücreyi ilk kez tanımladı.

✶ Daha sonraki yıllarda farklı bilim insanlarının katkılarıyla bütün canlılar için geçerli olan hücre teorisi ortaya çıktı.

Günümüzde de geçerli olan hücre teorisi şu şekildedir:

• Bütün canlılar bir ya da daha fazla hücreden oluşur.
• Hücre, canlılarda yapı ve görev bakımından en küçük birimdir.
• Yeni hücreler, daha önce var olan bir hücrenin bölünmesi sonucu oluşurlar.
• Hücreler kalıtım materyalleri içerir. Bu kalıtım materyelleri ana hücreden yavru hücrelere aktarılır.
• Metabolik olayların tümü hücrelerde gerçekleşir.

✶ Hücreleri incelemek için ilk olarak ışık mikroskobu kullanılmıştır. Çapları 1 ile 100 mikrometre (nm) olan hücreler ve çekirdek, mitokondri gibi büyükçe hücre içi yapılar ışık mikroskobuyla incelenebilir.

✶ 1950'lerde kullanılan elektron mikroskobu sayesinde hücre yapısı daha ayrıntılı olarak analiz edilebilmiştir. Biyolojik örnekler için elektron mikroskobunun çözme gücü yaklaşık 2 nanometredir (nm).

✶ Canlılarda gözlenen her türlü yapısal ve işlevsel faaliyeti hücrede de görmek mümkündür. Yani bir hücre büyüme, üreme, beslenme, hareket, boşaltım gibi canlıya ait faaliyetleri tek başına yerine getirebilir.

✶ Hücre, yaşama ve üreme yeteneğine sahip en küçük doğal birimdir.

✶ Hücreler; prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar.

✶ Prokaryot hücreler bakterileri ve arkebakterileri kapsar. Prokaryot hücrelerde, ökaryot hücrelerden farklı olarak genetik madde zarla çevrili bir çekirdek içinde bulunmaz. Ayrıca prokaryot hücreler, ökaryot hücrelerde bulunan
endoplazmik retikulum, golgi cisimciği, lizozom, mitokondri gibi zarla çevrili organelleri içermez.

✶ Aralarındaki farklılıklara rağmen prokaryot ve ökaryot hücrelerin bazı özellikleri ortaktır. Örneğin DNA, hücre zarı, sitoplazma sıvısı ve ribozomlar hem prokaryot hem de ökaryot hücrelerde bulunur.