Avrupa'da kültürel hayatın canlanmasında, düşüncelerin hızla yayılmasında ve düşüncenin önündeki engellerin ortadan kalkmasında etkili oldu. Bu da Rönesans ve Reform hareketlerinin başlamasına ortam sağladı. Pusulanın Avrupalı gemiciler tarafından kullanılması ve gemicilik sanatının gelişmesi, Coğrafi Keşifler'in yapılmasında kolaylaştırıcı etmen oldu.
Yeni Çağ başlarında, barutun ateşli silahlarda kullanılmasıyla yıkılmaz sanılan surlar ve şatolar yıkıldı. Bu durum derebeyliklerin (feodalitenin) yıkılarak, merkezi krallıkların güçlenmesine ortam hazırladı. Matbaanın geliştirilmesi ve kağıdın bol miktarda elde edilmesi, Avrupa'da kültürel hayatın canlanmasında, düşüncelerin hızla yayılmasında ve düşüncenin önündeki engellerin ortadan kalkmasında etkili oldu. Bu da Rönesans ve Reform hareketlerinin başlamasına ortam sağladı. Pusulanın Avrupalı gemiciler tarafından kullanılması ve gemicilik sanatının gelişmesi, Coğrafi Keşifler'in yapılmasında kolaylaştırıcı etmen oldu.
Pusulanın kullanılması ve gemicilik sanatındaki ilerleme
Coğrafya bilgilerinin artması ve efsane ile hurafelere inanmayan cesur gemicilerin yetişmesi
Avrupa'da değerli madenlerin azlığı Okyanuslara dayanıklı gemilerin yapılması (Karavela denilen yüksek bordalı süratli gemiler Yüzyıl Savaşları sonunda imal edilmeye başlanmıştır.)
Doğu ülkelerinin zenginliği ve Avrupalıların doğunun zenginliklerine ulaşmak istemesi (Marko Polo'nun seyahatnamesi doğunun zenginliklerini abartılı bir şekilde anlatmıştır.)
Avrupalıların, Hıristiyanlığı yayma düşüncesi
Türklerin İpek ve Baharat Yolları'na egemen olmaları
Doğu ticaret yollarının, Türklerin kontrolüne geçmesi
Avrupa'da bazı kralların, gemicileri desteklemeleri
Doğu'dan, Avrupa'ya çok el değiştirerek gelen malların pahalıya mal olması
1487 yılında Bartelmi Diaz Afrika'nın güneyini dolaşarak Ümit Burnu'na ulaştı. Gemicilerin cesaretini kırmamak için buraya Ümit Burnu denildi. Ümit Burnu adı verilen bu yolu dolaşan Vasko dö Gama Hint Okyanusu'na ve Hindistan'ın Kalküta Limanı'na ulaştı (1498). Hindistan'a ulaşan deniz ticaret yolunu bulan Portekizliler Uzak Doğu'ya kadar olan bölgeleri sömürgeleştirmişlerdir.
Kristof Kolomp 1492'de Amerika'yı keşfetti, ancak burasını Hindistan zannetti. 1507 yılında İtalyan denizci Ameriko Vespuçi buranın yeni bir kıta olduğunu anladı. Yeni kıtaya İtalyan gemicinin adından dolayı Amerika adı verildi.
Coğrafi Keşifler sonunda Amerika'nın kuzeyine Fransızlar, doğusuna İngilizler ve güneyine de İspanyollar yerleşmiştir.
Fernando Kortez, İspanya adına Meksika'yı zapt etti. Portekizli Macellan, hep batıya giderek başladığı yere geri dönme düşüncesiyle çıktığı yolculukta Filipinler'e ulaştı. Ancak burada yerlilerle yaptığı savaşta öldü. Yardımcısı Del Kano seyahati devam ettirerek İspanya'ya geldi (1522). Bu ilk dünya seyahatiyle dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlanmıştır.
İngilizler adına keşiflere katılan John Cabot ile Fransızlar adına katılan Cartier, Kuzey Amerika kıyılarını keşfetmişlerdir (1497).
Afrika'nın güneyinden geçilerek Hindistan'a ulaşan ve Ümit Burnu denilen ticaret yolunun bulunmasıyla:
İpek ve Baharat Yolları yön değiştirerek Afrika çevresine kaymıştır.
Akdeniz ticaret limanları ve şehirleri önemini kaybederken Atlas Okyanusu kıyısındaki şehirler önem kazanmıştır. (Amsterdam, Londra, Lizbon, Bordeaux gibi)
Burjuva sınıfı, zengin bir tüccar sınıf haline gelmiştir.
Toprağa dayalı zenginlik, yerini ticaret ve değerli madenciliğe (altın ve gümüş gibi) bırakmıştır.
Bir devletin zenginliğinin, değerli maden kaynaklarına sahip olması gerektiğini savunan Merkantalizm fikri ortaya çıkmıştır.
Merkantalizm : Korumacı ekonomidir. Değerli metallerin ve ham maddenin ulusal ekonomi dışına çıkmasını engellemeyi amaçlar.
Katolik Kilisesi'nin yaydığı hurafelerin keşifler sonunda çürütülmesi, kiliseye duyulan güvenin sarsılmasına neden olmuştur.
Keşfedilen bölgelerde, hıristiyanlık zorla yayılmıştır.
Keşiflere destek veren burjuva sınıfı, zamanla soylulardan daha zengin bir sınıf haline gelmiş, sermaye birikimi güçlenmiş ve bu durum Sanayi Devrimi'ne ortam hazırlamıştır.
Keşfedilen bölgelerde, büyük bir soykırım yapılarak Avrupa'dan gelen göçmenlere yeni yurtlar açılmış bu bölgelerde yeni kültür ve tarihler oluşmaya başlamıştır.
Kölelik yaygınlaşmış ve daha çok Afrikalı köleler, Amerika'da çalıştırılmaya başlanmıştır.
Avrupa'daki işsiz ve yoksul insanlar, keşfedilen bölgelere göç ettiği için Avrupa daha hızlı kalkınmaya başlamıştır.
Zenginleşen burjuva sınıfı, sanata ve sanatçılara destek veren “Mesen Sınıfı”nı oluşturarak Rönesans'ın doğuşunda dolayısıyla Reform hareketlerinin başlamasında etkili olmuştur.
Yeni kültürler (Aztek, İnka, Maya gibi), ırklar (Kızıldereli gibi) ve bitkiler (kahve, kakao, domates, patates gibi) tanınmıştır.
İspanya ve Portekiz ilk sömürge imparatorluklarını kurmuşlardır.
İtalya şehir devletleri ve Osmanlı Coğrafyasında yer alan “Doğu Akdeniz” ekonomik yönden ciddi kayba uğramıştır.