Komünitedeki bireyler ile bu bireyleri içinde barındıran cansız çevrenin oluşturduğu ekolojik birime ekosistem denir. Bir kıta, bir okyanus ekosistem olarak kabul edilebileceği gibi bir orman, çayır, göl ve hatta akvaryum da ekosistem olarak kabul edilebilir.

Ekosistemin yapısı

EKOSİSTEMİN YAPISI

Canlılar, yaşadıkları çevreyle sürekli etkileşim halindedir. Karşılıklı olarak madde ve enerji alışverişi yapacak biçimde birbirleriyle etkileşim halinde olan canlılar, içinde bulundukları cansız çevreyle de ilişkilidirler. Organizmaların birbirleriyle ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen bilim dalına ekoloji denir.

Ekoloji bilimi, canlıyı tek bir birey olarak incelemekten ziyade, bireyin de içinde yer aldığı biyolojik organizasyonla ilgilenir. Biyolojik organizasyon belli bir hiyerarşik düzene sahiptir. Türden biyosfere doğru genişleyen organizasyon düzeylerini;

Tür > Popülasyon > Komünite > Ekosistem > Biyom > Biyosfer

oluşturur.

Ekoloji; hiyerarşik düzende yer alan tür, popülasyon komünite, ekosistem, biyom ve biyosfer gibi biyolojik sistemlerin herbirini ayrı ayrı inceler.

Yeryüzünde tüm canlı organizmaların yaşadığı kara, hava, deniz ve yerin katmanlarına biyosfer (ekosfer) denir. Biyosfer tabakası atmosferin yeryüzünden yukarı doğru birkaç kilometrelik bölümünü, karaların ise en az 3000 metre derinliğe kadar olan kısmını kapsar.

Canlılar yaşamsal faaliyetlerini en iyi şekilde devam ettirebildiği yaşam alanlarını tercih ederler. Habitat bir organizmanın doğal olarak yaşayıp, üreyebildiği yaşam alanıdır.

Habitat, okyanus kadar büyük olabileceği gibi bir bitki kökü kadar küçük de olabilir. Habitat içindeki bireylerin yaşamını sürdürebilmek için yaptıkları faaliyetlerin tamamı ekolojik nişi oluşturur. Örneğin bir canlının beslenmesi, korunması, üremesi, diğer canlılarla etkileşim içinde olması ve yapması gereken bütün faaliyetler ekolojik niş içinde yer alır. Bir başka ifadeyle habitat bir organizmanın doğal adresi, ekolojik niş ise o adreste yaptığı işidir.

Ekolojik organizasyonun en alt biriminde tür yer alır. Ortak bir atadan gelen, yapı ve görev bakımından benzer özellikler gösteren, aralarında gen alış verişi yapabilen ve kısır olmayan döller meydana getiren bireylere tür, belli bir bölgede yaşayan aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluğa popülasyon adı verilir. Popülasyonlara Van gölünde yaşayan inci kefalleri, Ankara'nın tiftik keçileri, Beynam ormanlarının kızıl çamları örnek verilebilir.

Belirli bir alanda yaşayan ve birbirleriyle etkileşim halinde olan çeşitli türlere ait bireylerin oluşturduğu topluluğa komünite denir. Popülasyon aynı türe ait bireylerden oluşurken, komünite çeşitli popülasyonlardan meydana gelir. Örneğin bir denizin, ormanın veya otlağın içinde yaşayan tüm canlı türleri komüniteyi meydana getirir. Bir komünitedeki tür sayısı ne kadar çoksa o komünitenin tür zenginliği de o derece fazladır.

Komüniteler tür zenginliği bakımından farklılıklar gösterirler ve bu türler yaşamlarını sürdürebilmek için coğrafik bir alana ihtiyaç duyarlar. Biyotop olarak adlandırılan bu alanın büyüklüğü popülasyonların birey sayıları, ortamın coğrafik özelliklerine göre değişebilir. En düşük tür zenginliği kutup bölgelerindeki komünitelerde görülürken, en yüksek tür zenginliği tropik bölgelerdeki komünitelerde görülür. Doğada komüniteler tamamen bağımsız değildir ve aralarında geçiş bölgeleri bulunmaktadır. Bu geçiş bölgelerine ekoton denir. Bu alanlar her iki komünitenin özelliklerini de kısmen taşıdıklarından hem tür ve birey sayısı hem de sahip oldukları özellikler açısından farklılıklar gösterir. Örneğin çayırlık alan ile ormanlık alan arasındaki geçiş bölgesinde çalılar ve kısa boylu ağaç türleri bulunabilir. Komünitedeki bireyler ile bu bireyleri içinde barındıran cansız çevrenin oluşturduğu ekolojik birime ekosistem denir. Bir kıta, bir okyanus ekosistem olarak kabul edilebileceği gibi bir orman, çayır, göl ve hatta akvaryum da ekosistem olarak kabul edilebilir. Komünitede meydana gelen değişimler zamanla ekosistemi etkilerken, ekosistemdeki yaşam şartlarının değişimi de komüniteyi etkileyebilir.

  • Yazı Etiketleri :
  • ekosistem
  • ekoloji nedir
  • komünite
  • biyosfer
  • ekolojik niş
İnsan faaliyetlerinin ekosistemlerin sürdürülebilirliği üzerine etkisi ve olası sonuçları
Yazıyı Oku

İnsan faaliyetlerinin ekosistemlerin sürdürülebilirliği üzerine etkisi ve olası sonuçları

Modern genetik uygulamaları (gen klonlaması, kök hücre teknolojisi, dna parmak izi analizi, insan genom projesi)
Yazıyı Oku

Modern genetik uygulamaları (gen klonlaması, kök hücre teknolojisi, dna parmak izi analizi, insan genom projesi)

Gen klonlama işleminin basamakları, bitkilerde ve hayvanlarda klonlama işlemi
Yazıyı Oku

Gen klonlama işleminin basamakları, bitkilerde ve hayvanlarda klonlama işlemi

Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), GDO'nun insan sağlığına etkileri, GDO'nun zararlı çevresel etkileri
Yazıyı Oku

Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), GDO'nun insan sağlığına etkileri, GDO'nun zararlı çevresel etkileri

Sucul biyomlar ve türleri ( Tatlı su biyomları, Tuzlu su biyomları )
Yazıyı Oku

Sucul biyomlar ve türleri ( Tatlı su biyomları, Tuzlu su biyomları )

Karasal biyomlar ve türleri ( orman biyomları, çayır biyomları, çöl biyomu, tundra biyomu )
Yazıyı Oku

Karasal biyomlar ve türleri ( orman biyomları, çayır biyomları, çöl biyomu, tundra biyomu )

Menu