Gezilip görülen yerlerin, oralardaki gelenek ve göreneklerin, doğal ve tarihi güzelliklerin, kültürel unsurların, insanların yaşantılarının sanatsal bir anlatımla kaleme alındığı metinlerdir.
Gezilip görülen yerlerin, oralardaki gelenek ve göreneklerin, doğal ve tarihî güzelliklerin, kültürel unsurların, insanların yaşantılarının sanatsal bir anlatımla kaleme alındığı metinlere gezi yazısı (seyahatname) denir.
Geziye çıkmayı iş edinen kişilere seyyah (gezgin) denir.
Gezi yazılarında amaç; yurt içinde ya da yurt dışında gezilip görülen yerlere ilişkin bilgi vermek, o yerlerin güzelliklerini, görülmeye değer yanlarını, insanların yaşayış biçimlerini tanıtmaktır. Gezi yazılarını okuyanlar, anlatılan yerler hakkında bilgi sahibi olur.
Yaşanılan çevrenin dışına çıkma, farklı yerleri görme arzusu insanın doğasında vardır. Gezi yazıları işte böyle bir arzunun ürünüdür. Gezi yazısı, gezginin gördüğü yerleri başkalarıyla paylaşma isteğinden de doğmaktadır. Gezi yazıları; tarih, coğrafya, sosyoloji (toplum bilimi), folklor (halk bilimi) için önemli bilgi kaynağıdır. Ünlü gezginlerin seyahatnameleri, insanlar ve ülkeler hakkında önemli bilgiler verir.
Okuyucu, gezi yazısını okuyarak görmediği bir yerin gelenek ve görenekleri, doğal ve tarihî güzellikleri, kültürel unsurları vb. hakkında bilgi sahibi olurken bu metinlerden sanatsal zevk de alır.
Coğrafya kitaplarında, ansiklopedilerde ya da bir yeri tanıtmak amacıyla hazırlanan broşürlerde yer alan gezi yazıları ilgi çekici olmayabilir çünkü bu yazılar, kuru bilgilerin aktarılmasıyla oluşturulur.
Aynı yeri gezen farklı yazarların gezi yazılarının birbirine benzememesinin sebebi, eserlerini kişisel seçicilik, bakış açısı ve anlatımla kaleme almalarıdır.
Gezi yazıları, yurt içinde ya da yurt dışında gezilip görülen yerlere ilişkin bilgi verir; o yerlerin güzelliklerini, görülmeye değer yanlarını, insanların yaşam biçimlerini tanıtır. Gezi yazılarını okuyan kişiler, anlatılan yerler hakkında bilgi sahibi olurlar.
Gezi yazıları, okuyuculara gezi yapmanın inceliklerini, çevreye dikkati öğretir; okuyucunun başka ülke insanlarının yaşam biçimi ile kendi hayat tarzını karşılaştırmasını sağlar.
Ansiklopedi ve ders kitaplarındaki bilgiler bilimsel ve sıkıcı ifadelerle okuyuculara sunulurken gezi kitaplarında aynı bilgiler, yazarın tatlı dili ve ilgi çekici anlatımı sayesinde okuyucunun gezme görme özlemini karşılar.
Okuyucular, bir ülkeyi gezmeyi düşünüyorlarsa o ülkeye gitmeden ne gibi önlemler alacakları ve hazırlıklar yapacakları hakkında bilgi sahibi olurlar.
Gezi yazıları, yerel sorunları anlatırken evrensel ve ortak sorunların ortaya konulmasını da sağlar: çevre kirliliği, ulaşım zorlukları, ekonomik durum...
GEZİ YAZISI İLE ANININ KARŞILAŞTIRILMASI | |
GEZİ YAZISI | ANI |
|
|
Örnek gezi yazısı metinleri, metinlerle ilgili boşluk doldurma ve doğru yanlış soruları