Tarihte bilinen ilk Türk-İslam Devleti'dir. Uygur Devleti'nin Kırgızlar tarafından yıkılması üzerine Türkistan'da kurulmuştur. İslamiyet'in Türkistan'dan Orta Asya'ya doğru yayılmasını sağlamışlardır.

Karahanlılar, Karahanlılarda kültür ve uygarlık

KARAHANLILAR (840-1212)

• Tarihte bilinen ilk Türk-İslam Devleti'dir. Uygur Devleti'nin Kırgızlar tarafından yıkılması üzerine Türkistan'da kurulmuştur. İslamiyet'in Türkistan'dan Orta Asya'ya doğru yayılmasını sağlamışlardır.

• Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi adlı Türk boylarına dayanmaktadır.

• İlk Hükümdarı Bilge Kül Kadir Han olmakla birlikte, İslamiyet'in resmi din olarak benimsenmesi Satuk Buğra Han'ın tahta çıkması ile 920 de kabul edilmiştir.

• Gazneliler ile birlikte Maveraünnehir yöresindeki Samanoğulları Devleti'ne son vererek sınırlarını genişletmişlerdir.

• Türklerin ikili devlet geleneğini koruyup, sürdürmüşlerdir. Bu anlayışları yüzünden taht kavgaları sonucu 1042 de Doğu ve Batı Karahanlıları olmak üzere 2'ye ayrılmışlardır.

- Doğu Karahanlılar önce Selçuklulara bağlanmış, daha sonra 1211 de Moğol Karahitaylar tarafından yıkılmışlardır.

- Batı Karahanlılar, önce akrabalık yolu ile Selçuklulara, Selçukluların 1141 Katvan Savaşı'nda Karahitaylara yenilmesi üzerine Karahitaylara bağlanmışlar ve 1212 de Harzemşahlar tarafından yıkılmışlardır.

Kültür ve Uygarlık

Devlet Anlayışı:

İlk Türk-İslam Devleti olmasına karşılık, Orta Asya Türk Devletleri'nde görülen ikili devlet geleneğini koruyup sürdürdükleri görülmüştür. Hükümdarlar, Hakan, Han gibi unvanlar kullanmışlardır.

Ordu:

Ordunun temelini Karluk ve Çiğil Türkleri oluşturmaktaydı.
Bunlar;

Saray Muhafızları Hassa ordusundan seçilen Hükümdarın koruyucularıdır.
Hassa Ordusu (Kapıkulu Askerleri) Doğrudan Hükümdara bağlı kuvvetlerdir.
Eyalet Askerleri Şehzade ve valilerin kuvvetleridir.
Dil ve Edebiyat:

Karahanlı Devleti her bakımından Türk özelliği taşıyan bir bölgede kurulmuştur. Türk kültüründen Türk-İslam kültürüne geçişte bir köprü görevi üstlenmiştir. Resmi dilleri Hakaniye denilen Türkçedir. Uygur Alfabesi'ni kullanmışlardır.

- Bu dönemden kalan eserler arasında;

Kutadgu Bilig:

- Yusuf Has Hacip tarafından, Doğu Karahanlı Hükümdarı Tamgaç Buğra Han'a sunulan bir eserdir. "Mutluluk veren bilgi" anlamına gelmektedir. Uygur Alfabesi ile yazılmıştır.

- Hükümdarlara "öğüt veren" ilk siyasetname özelliği taşıdığı ileri sürülmüştür.

- Türk-İslam dönemine ait ilk edebi eser olduğu belirtilmiştir.

Divan-ı Lügati't Türk:

- Karahanlı soyundan gelen Kaşgarlı Mahmut tarafından Abbasi Halifesi El Muktedi Billah'a sunulmuştur.

- Türk Dili'nin Arapça'dan üstün olduğu belirtilmiştir.

- Türkçe kelimelerin Arapça açıklaması yapılmış olduğundan eser bir nevi Arapça yazılmış bir Türkçe sözlüktür.

Atabetü'l Hakayık:

- Yükneki Edip Ahmet tarafından Hakaniye Türkçesi ve Uygur Alfabesi ile yazılmıştır.

- "Gerçeklerin eşiği" anlamındadır. Ahlaki öğütler şiirsel biçimde yer almıştır.

Divan-ı Hikmet:

- Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.

- İslamiyeti tasavvuf yolu ile anlatan bir eserdir.

- İslamlığın esaslarını Türkçe öğretmeye çalıştığı ileri sürülmüştür. Dini ve ahlaki öğütlere yer vermiştir.

Satuk Buğra Han Destanı:

- Karahanlıların ilk Müslüman hükümdarı Satuk Buğra Han adına yazılmıştır. Türklerin İslamiyete geçişini anlatan bir eserdir.

Satuk Buğra Han (İslamiyet'i kabul edince Abdülkerim adını almıştır) tarihte ilk Müslüman Türk hükümdarı unvanını almıştır.

Yusuf Has Hacib ünlü eseri Kutadgu Bilig'i Doğu Karahanlıların Hükümdarı Tamgaç Buğra Han'a sunmuştur.

Karahanlılarda dil ve edebiyat

Hukuk:

Türk-İslam devletlerinde egemen olan bir hukuk anlayışı görülmüştür. Kaynağını Kur'an'dan alan "Şer'i Hukuk" kuralları ile kaynağını örf, adet, gelenek ve göreneklerden alan "Örf'i Hukuk" kuralları uygulanmıştır.

Ekonomik Hayat:

Yaşadıkları bölgenin tarıma elverişli olması nedeniyle tarım alanında ileri gittikleri gibi "İpek Yolu" üzerinde yer almaları nedeniyle de ticarette oldukça ileri gitmişlerdir.

Sanat:

İslamiyet'i resmi din olarak benimsedikten sonra özellikle dini mimari alanında önemli eserler yapmışlardır. Camiler, medreseler, Türbeler ve Kervansarayları (Ribat denirdi) ünlüdür.

Karahanlılarda sanat

  • Yazı Etiketleri :
  • karahanlılar devleti
  • Karahanlılar dönemi kültür ve uygarlık
  • Satuk Buğra Han
Sevr Barış Antlaşması ve içeriği ( maddeleri ), Hukuki geçersizliğinin nedenleri
Yazıyı Oku

Sevr Barış Antlaşması ve içeriği ( maddeleri ), Hukuki geçersizliğinin nedenleri

II. Dünya savaşı, II. Dünya savaşının nedenleri ve sonuçları, Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’ndaki Politikası
Yazıyı Oku

II. Dünya savaşı, II. Dünya savaşının nedenleri ve sonuçları, Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’ndaki Politikası

Atatürk dönemi Türk dış politikası
Yazıyı Oku

Atatürk dönemi Türk dış politikası

Sağlık, sanat ve güzel sanatlar alanında yapılan inkılaplar
Yazıyı Oku

Sağlık, sanat ve güzel sanatlar alanında yapılan inkılaplar

Milli güç ve unsurları
Yazıyı Oku

Milli güç ve unsurları

Atatürkçü düşünce sistemi, Atatürkçülük ve önemi
Yazıyı Oku

Atatürkçü düşünce sistemi, Atatürkçülük ve önemi

Menu