En az, bin monomerin birbirine bağlanmasıyla oluşan maddeler polimer olarak adlandırılır. Polimerler doğal ve yapay olabilirler. Doğal polimerlere, karbonhidratlar, ipek, enzimler; yapay (sentetik) polimerlere, naylon, kauçuk, teflon, PVC, polietilen örnek olarak verilebilir.

Polimerler, polimerlerin kullanım alanları, polimerlerin geri dönüşümünün önemi

Çok sayıda küçük moleküllerin uzun bir zincir şeklinde birleşmesiyle büyük moleküller oluşturması olayına polimerleşme, oluşan büyük moleküllere de polimer, bu tepkimeye de polimerleşme tepkimesi denir.

Polimer molekülü içerisinde tekrarlanan küçük ve basit kimyasal birime mer (tekrarlanan birim) polimeri elde etmek için başlangıçta kullanılan küçük moleküle monomer denir. Monomer moleküllerde karbon atomları arasında ikili (=) ya da üçlü (K) bağlar bulunmaktadır. Çok sayıda monomerin birleşmesi sonucunda oluşan büyük yapılara polimer, monomerin polimere dönüşmesi olayına da polimerleşme denir.

Monomer + monomer= dimer

Monomer + monomer + monomer = trimer

Monomer + monomer + monomer + monomer = tetramer

n[monomer] = polimer (n > 1000)

En az, bin monomerin birbirine bağlanmasıyla oluşan maddeler polimer olarak adlandırılır. Polimerler doğal ve yapay olabilirler. Doğal polimerlere, karbonhidratlar, ipek, enzimler; yapay (sentetik) polimerlere, naylon, kauçuk, teflon, PVC, polietilen örnek olarak verilebilir.

Bazı Polimer Çeşitleri
Monomer Polimeri Kullanım alanı
Kolay şekillendirilebildiğinden günlük hayatta ambalaj malzemesi, poşet ve torba yapımında telefon kablolarının yapımında kullanılır. Ayrıca plastik olduğu için elektriği iletmez.
Günlük hayatımızda elektrik kablolarının yalıtımında, kapı, pencere yapımında, çatı ve yer kaplamasında ve atık su borularının yapımında kullanılır.
Yapışmaz tava ve tencere yapımında, otomobil ve uçak sanayinde kullanılır.
Çatı kaplamacılığında, çiçek saksılarının yapımında, ambalaj sanayinde kullanılır.
Günlük hayatta halı dokumacılığında ve örgülü giyim eşyalarının yapımında kullanılan ve yaygın adı orlon olan maddedir.

Doğal ve Yapay Kauçuk: İzopren molekülünün polimerleşmesi ile oluşur. Doğal kauçuk fazla esnek olmayan, sıcakta yapışkan, soğukta ise kırılgan yapıya sahiptir. Bu nedenle kullanım alanı sınırlıdır.

Sentetik kauçuk, petrolden elde edilen bütadienin polimerleştirilmesinden elde edilir. Sentetik kauçuk otomobil lastikleri, su ve yağ hortumları, ses yalıtımları, balonlar, araç tamponları, ameliyat ve temizlik eldivenlerinde kullanılır.

Polietilen teraftalat (PET) meşrubat, yiyecek ve içecek kapları, sentetik fiber gibi kullanım alanlarına sahiptir.

Kevlar, zırh, sağlam halat yapımı ve yanmayan koruyucu giysi yapımında kullanılmaktadır.

Akrilik elyaflar giyim, ev tekstili ürünlerinde, araba tavanı, branda yapımında, inşaatlarda dolgu maddesi olarak kullanılır.

Giysilerin yapımında kullanılan orlon, akrilonitrilin polimerleşmesi ile elde edilmektedir. Teflon tavaların yapımında tetrafloretilen maddesi kullanılmaktadır.

Polimerlerin Geri Dönüşümlerinin Önemi

Kullanım dışı kalan polimerlerin tekrar kullanıma kazandırılması günümüzde büyük bir öneme sahiptir. Doğal kaynakların hızla yok olması, doğanın kirlenmesi ve yaşam üzerindeki olumsuz etkilerin belirginleşmesi sonucunda çevre ile ilgili kaygılar artmıştır. Polimerlerin geri dönüşümlerinin başlıca avantajları,

Dönüşümleri bazen yüzyıllar alan polimerlerin çevreyi kirletmelerinin önlenmesi

Çoğu petrol türevi olan polimerleri sıfırdan üretmek yerine dönüşümleri ile enerji tasarrufunun sağlanması

Hammadde ihtiyacının azalması

Nüfus artışı ile tüketim arasındaki dengeyi korumak

olarak sıralanabilir.

Çevre faktörü dikkate alınmadan gerçekleştirilen endüstriyel gelişmeler, özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde büyük olumsuzlukların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Polimer üretiminin yüksek rakamlara ulaşması ile polimer atık problemine, çöp merkezlerine uygun depolama, geri kazanım ve yakma gibi yöntemlerle çözüm aranmaktadır.

Polimerler inşaattan elektrik/elektronik sektörüne, mobilya ve otomobilden tarım sektörüne kadar çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu nedenle özellikle katı polimer atıklar için işlenme yöntemleri geliştirilmektedir. Kontrollü şekilde yakma, toprağa gömme ya da geri dönüşüm bu yöntemlerdendir. Polimerlerin geri dönüşüm süreçlerinde oldukça önemli olan geri dönüşüm sembolleri kullanılır:

Polimerin uluslararası kodu Polimerin adı Polimerin özelliği Kullanım alanları Geri kazanılan polimerin kullanım alanları
Polietilen tereftalat Saydam ve tok. Elyaf olarak da kullanılabilir. Gazlı içecekler ve maden suyu şişeleri, uyku tulumları ve yastıklar için dolgu Deterjan şişeleri, saydam filmler, halı elyafı
Yüksek yoğunluklu polietilen Beyaz/siyah renkli, en sık kullanılan plastik Alışveriş ve derin dondurucu poşetleri, süt, şampuan ve temizlik şişeleri Deterjan şişeleri, taşıma kasaları, mobil çöp bidonları
Plastikleştirici içermeyen polivinilklorür (UPVC) Sert, saydam olabilir. Su, zeytinyağı, meyve suyu şişeleri, boru ve boru parçaları Deterjan şişesi, yer karosu, boru ve boru parçaları
Plastikleştirici içeren polivinilklorür (PPVC) Esnek, elastik, saydam Sulama hortumu, ayakkabı ve ayakkabı tabanı, kan ve serum torbaları Endüstriyel yer kaplamaları
Alçak yoğunluklu polietilen (AYPE) Yumuşak, esnek, plastik Çeşitli şişe ve kapların kapakları, alışveriş torbaları, sanayi torbaları, film ve örtüler Çöp torbaları, inşaat örtüleri, fidan ve fidanlık kap ve torbaları
Polipropilen (PP) Sert ve esnek Dondurma kapları, ambalaj kutuları, örgülü sebze-meyve torbaları Çöp ve kompost bidonları, kara yolları işaret araç ve gereçleri
Polistiren (PS) Kırılgan, saydam ve camsı Yoğurt kapları, plastik kaplar, saydam/saydam olmayan bardak Elbise askı ve kancaları, ofis araç ve gereçleri, CD kutuları
Köpük polistiren (EPS) Köpürtülebilen, hafif, esnek, ısı yalıtan Sıcak içecek kapları, paketleme malzemesi, oyuncak malzeme  
Diğer Akrilikler ve naylonlar dahil diğer plastikleri kapsar.

Polimerlerin geri dönüşümlerine ait işlem basamakları;

Polimer atıkların toplanması

Preslenip yoğunlaştırılması

Sınıflandırılarak işlenmeleri

şeklindedir.

Uygun yöntemlerle toplanan polimerlerin sınıflandırılmasının amacı polimeri mümkün olduğunca saf olarak elde etmektir. Sınıflandırma işleminin elle yapılması, ekonomik olmaması, toplama işlemini yapanların zararlı kimyasallarla etkileşmesi, birbirine çok benzeyen malzemelerin (PET ve PVC gibi) birbirine karıştırılması gibi olumsuzluklara sahiptir.

  • Yazı Etiketleri :
  • polimerler
  • polimerden üretilen ürünler
  • polimerlerin uluslararası kodları
Su arıtma aşamaları, evde su arıtımı
Yazıyı Oku

Su arıtma aşamaları, evde su arıtımı

Hazır gıdalar, hazır gıdalar nasıl hazırlanır, gıda katkı maddeleri, katkı maddesi kodları
Yazıyı Oku

Hazır gıdalar, hazır gıdalar nasıl hazırlanır, gıda katkı maddeleri, katkı maddesi kodları

Madde döngüsü (su döngüsü, karbon döngüsü, azot döngüsü)
Yazıyı Oku

Madde döngüsü (su döngüsü, karbon döngüsü, azot döngüsü)

Madde döngüleri ( Su döngüsü, Azot döngüsü, Karbon döngüsü )
Yazıyı Oku

Madde döngüleri ( Su döngüsü, Azot döngüsü, Karbon döngüsü )

İçme suyu ve kullanım sularının özellikleri, su arıtma aşamaları (süreçleri) nelerdir
Yazıyı Oku

İçme suyu ve kullanım sularının özellikleri, su arıtma aşamaları (süreçleri) nelerdir

Su ve su döngüsü nedir, su döngüsü esnasında meydana gelen olaylar
Yazıyı Oku

Su ve su döngüsü nedir, su döngüsü esnasında meydana gelen olaylar

Menu