Avrupa'da yeniden doğuşa neden olan rönesans hareketleri, rönesansın nedenleri, yayılması ve sonuçları; reform hareketleri, reform hareketlerinin nedenleri, yayılması ve sonuçları.

Rönesans ve reform hareketlerinin nedenleri, yayılması ve sonuçları

RÖNESANS HAREKETLERİ

Rönesans'ın Nedenleri

Kağıdın ucuzlaması ve matbaanın geliştirilmesiyle yeni düşüncelerin hızla yayılması

Eski Yunan, Roma ve İslam uygarlıklarına ait eserlerin incelenmesiyle akılcı düşüncenin gelişmesi

Coğrafi Keşifleri'n etkisiyle Avrupa'da sanat ve edebiyattan zevk alan Mesen sınıfının ortaya çıkması ve bunların sanatkarları korumaları

Kiliseye duyulan güvenin azalması, Skolastik düşüncenin öneminin azalması

Coğrafi Keşifler'le dünyanın tanınması

Yetenekli bilim adamı ve sanatkarların yetişmesi

Hümanizm: Orta Çağ Avrupası'nın, baskıcı Skolastik düşüncesine karşı çıkarak insan ve doğa sevgisini temel alan düşünce sistemidir. Hümanistler Eski Yunan ve Latin eserlerini inceleyerek özgür insan tipini ortaya koymuşlar ve eserlerinde bu modeli işlemişlerdir. İtalya'da edebiyat alanında ortaya çıkan Hümanizm mimari ve güzel sanatları da etkilemiştir.

Rönesans Hareketlerinin İtalya'da başlamasında,

Tarihi Neden; Eski Yunan, Helen ve Roma uygarlıklarının izlerinin İtalya'da sürüyor olması.

Coğrafi Neden; İtalya'nın Akdeniz'in tam ortasında olması nedeniyle farklı kültürlerle ilişki kurması, bu nedenle diğer Avrupa ülkelerine göre kültür ve uygarlıkta daha ileri gitmesi.

İslam Uygarlığının Etkisi; Arapların İspanya ve Sicilya'da açtıkları medreselerin etkileri.

Ekonomik Neden; İlk Çağ'dan beri denizcilikle uğraşan İtalya'nın ekonomik bakımdan zenginleşmesi.

Dinsel Neden; Katolik Kilisesi'nin merkezi olan Roma'ya Papa'yı ziyaret için gelenlerin yaptıkları bağışların, kilise tarafından sanata ve mimariye aktarılması.

Siyasi Neden; İtalya'da siyasi birliğin olmaması. Aristokratik Cumhuriyetler olarak yönetilmeleri nedeniyle halkın göreceli olarak daha hür olması. Şehir devletleri arasında bilim ve sanat alanında rekabet yaşanması.

Kültürel Neden; Diğer Avrupa ülkelerine göre İtalya'da kültürel etkinliğin daha yoğun olması gibi etkenlerden sözedebiliriz.

Rönesans'ın Ortaya Çıkması ve Yayılması

İslam bilginleri, eski Yunan ve Roma eserlerini tercüme etmişlerdi. İspanya'nın, Müslümanlarca fethinden sonra Avrupalılar, Arapça'ya tercüme edilen bu eserlerle tanıştılar ve bu eserleri okumak için Arapça öğrenmeye başladılar.

XII. yüzyıl boyunca Avrupa'da birçok Arapça eser Latince'ye çevrildi. Avrupa'da kurulan üniversitelerde lbni Sina'nın tıp, lbni Heysem'in fizik ve astronomi hakkında yazdığı eserler ders kitabı olarak okutuldu. XIII. yüzyılda İtalyan tüccarlar ticari ilişkileri sırasında Müslümanlardan kağıt yapımını öğrendiler. Bu gelişmeler Rönesans hareketlerinin ortaya çıkmasında İslam uygarlığının önemli bir etkisi olduğunu gösterir.

Rönesans hareketleri İtalya'da daha çok sanat alanında ön plana çıkmıştır. Resim, mimari ve güzel sanatlarda birçok eser verilmiştir. Leonardo da Vinci, Mona Lisa portresi, Milano'da bir manastırdaki Son Akşam Yemeği ve birçok şehir planı gibi çalışmalar yapmıştır.

Michelangelo ve Rafael'de önemli sanatçılardandır. Rönesans hareketleri Almanya'da din alanda gelişmiştir. Erasmus, Röklen ve Luhter gibi hümanistler dini metinleri incelemişlerdir. Luther, İncil'i Almanca'ya çevirmiştir. Bu çalışmalar Reform hareketlerine ortam hazırlamıştır.

Rönesans hareketleri İngiltere'de edebiyat alanında gelişmiştir. Şekspir, Hamlet, Makbet, Otello, Kral Lear adlı tiyatro eserlerini yazmıştır.

Fransa'da, kralların desteğiyle başlayan Rönesans hareketleri sonucunda Eski Yunan ve Roma eserleri tercüme edilmiştir. Montaigne önemli edebi eserler yazmıştır. (Denemeleri gibi)

Rönesans hareketleri Polonya'da daha çok bilim alanında etkili olmuştur. Kopernik, Dünya'nın yuvarlak olduğunu ve güneşin etrafında döndüğünü açıklamıştır.

Rönesans'ın Sonuçları

Avrupa ülkelerinde; bilim, sanat, edebiyat alanlarında yeni bir dünya görüşüne (Aydınlanma Felsefesi) ortam oluşturmuştur. Skolastik düşünce yıkılmış ve düşünce özgürlüğü yaygınlaşmıştır.

Deney ve gözleme dayanan pozitif düşünce ortaya çıkmıştır. Özgür düşünce bilim alanında yeni buluşların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Doğa olayları ve insan vücudu hakkında yeni bilgilere ulaşılmıştır.

İncil'in Avrupa dillerine çevrilmesi kilisenin otoritesini zayıflatmış, bu durum Reform hareketlerinin başlamasında etkili olmuştur.

REFORM HAREKETLERi

Reform, aslını bozmadan yeniden şekil verme, düzenleme anlamına gelen bir kavramdır. XVI. yüzyılda Avrupa'da Katolik Kilisesi'nin etkisindeki Hristiyanlık inancını yeniden yorumlama ve din alanında düzenleme yapma çalışmalarına Reform denmiştir. Reform hareketleri Almanya'da başlamış, zamanla diğer Avrupa devletlerine yayılmıştır.

Reformun Nedenleri;

Papaların asıl fonksiyonlarını yitirip, krallar gibi yaşayarak kilise topraklarını papazların yararına kullanmaları.

Endüljans (afname/cennet tapusu) kağıtlarının satılması.

Kilise'nin, afaroz ve enterdi yetkilerini siyasi amaçlarla kullanması.

Kilise'nin, aşırı zenginliğine karşın halkın çok fakir oluşu.

Alman prenslerinin, Kilise'nin Almanya'daki çok geniş topraklarını ele geçirmek istemeleri.

Rönesansla, beraber skolastik düşüncenin değerini yitirmesi ve ulusal dillere çevrilen İncil'den Kilise'nin uzaklaştığının görülmesi.

Matbaa sayesinde kitapların ucuz ve bol sayıda basılması reformcu düşüncelerin hızla yayılması, gerçek Hristiyanlığın İncil'in okunmasıyla ortaya çıkması.

Haçlı Savaşları'ndan itibaren Dünya'nın, din adamlarının dediği gibi olmadığının anlaşılması.

Reform'un Almanya'da Başlamasının Nedenleri;

İncil'in, Almanca'ya çevrilmesi ve halkın okuması, anlaması, sorgulaması.

Matbaanın, Almanya'da yoğun olarak kullanılması. Almanya'nın, ulusal birlikten yoksun olması ve Kilise'nin gücünün fazla olması.

Martin Luther gibi aydın din devrimcilerinin fazla olması.

Reform'un Yayılması;

Roma'yı ziyaretinden sonra, papanın lüks içinde yaşadığını gören Martin Luther, Katolik Kilisesi'nin yanlış uygulamalarını eleştiren ve tanrı ile kul arasına kimsenin giremeyeceğini belirten 95 maddeli bir bildiriyi Wittenberg Kilisesi'nin kapısına astı. Düşüncelerinden dolayı Papa tarafından aforoz edilen Luther'e Saksonya prensi sahip çıkarak onu şatosunda gizledi. Bu gizlenme sırasında Luther, yasak olmasına rağmen İncil'i Almanca'ya çevirdi. Kutsal Roma-Germen İmparatoru Şarlken ile anlaşmazlıklar içinde olan ve ekonomik sıkıntılarla boğuşan diğer Alman prenslikleri de Luther'e destek oldu. Luther'in karşı çıkmasına rağmen, kilisenin malları yağmalandı. Böylece Şarlken ile prenslikler arasında 1529'da başlayan savaşlar, 1555'de Ogsburg Barışı ile sona erdi. Bu antlaşma ile Protestan Kilisesi kuruldu.

Ogsburg Barış Antlaşması'nın Maddeleri;

Alman İmparatoru Şarlken Protestanlığı resmen tanıdı.

Alman prenslerinin kendi ülkelerindeki kiliselerin mutlak amiri olduğu kabul edildi.

Fransa'da Reform'un Yayılması; Jean Calvin tarafından başlatılmıştır. 1598'e kadar Katoliklerle süren savaş, Nant Fermanı ile sonuçlandı. Bu ferman ile Kalvenizm serbest bırakıldı.

İngiltere'de Reform'un Yayılması; Kral VIII. Henry başlattı. Çocuğu olmadığı için yeniden evlenmek isteyen krala Papa'nın izin vermemesi üzerine Henry, İngiliz Kilisesi'ni Roma'dan ayırarak kendi denetimine aldı ve böylece 1534'te Anglikanizm mezhebi doğdu. İskoçya'da ise Kalvenizm'in bir benzeri olan Presbiteryenlik Mezhebi yayıldı.

Reform'un Sonuçları;

Avrupa'da mezhep birliği parçalandı. Protestanlık, Kalvenizm, Anglikanizm ve Presbiteryenlik gibi yeni mezhepler doğdu.Yeni mezhepler Almanya, İsviçre, İngiltere, İskoçya, Fransa ve Baltık ülkelerinde etkili oldu.

Avrupa'da uzun yıllar süren mezhep savaşları, ekonomik bir yıkıma yol açtı.

Protestanlığı kabul eden ülkelerde eğitim kurumları, kilisenin elinden alınarak laik eğitime geçildi.

Kilise malları yağmalandı. Prensler ve burjuvalar büyük zenginlikler elde ettiler.

Katolik Kilisesi yeni mezhepler karşısında ayakta durabilmek için yeni hareketlere girişti. 1534'te Cizvit Tarikatı (İsa Cemiyeti) kuruldu. Katolik mezhebini yeniden canlandırıp yayılmasına çalışıldı. Fransa ve İspanya başta olmak üzere pek çok ülkede Engizisyon Mahkemeleri kuruldu. Bu uygulamalar sayesinde İspanya, Avusturya, Polonya, Fransa, Portekiz ve diğer pek çok ülke Katolik kalmış ve Cizvit Tarikatı sayesinde Katolik Hristiyanlık tüm Orta ve Güney Amerika'ya egemen olmuştur.

Kültürel ve bilimsel gelişmelerin önündeki skolastik düşünce yıkıldı.

Kilisenin savunduğu birleşik Avrupa fikri yerini, ulusal devletlere bıraktı.

Katolikler ile Protestanlar arasındaki mezhep savaşları, Avrupa'nın savunmasını zayıflatmış, bunun sonucunda Osmanlı orduları Viyana önlerine kadar ilerlemiştir.

Otuz Yıl Savaşları ve Westphalia Antlaşması

Otuz Yıl Savaşı, 1618 ile 1648 yılları arasında yapılan ve Avrupa devletlerinin çoğunun katıldığı savaşlar dizisidir. Temelinde, bir Protestan-Katolik mücadelesi olsa da, savaşan devletlerin çoğu dinsel değil siyasi amaçlar için savaşmıştır. Kutsal Roma Germen İmparatorluğu'na bağlı prenslikierin farklı taraflarda savaşması nedeniyle bir iç savaş niteliği de taşır.

Savaş, 1648 yılında Protestanların zaferiyle bitmiş ve Westphalia Barışı ile savaş sonucunda Almanya'yı oluşturan Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu her biri hükümran olan birçok küçük devlete ayrılmıştır. İmparatorluk makamının yetkileri ise çok kısıtlanmıştır.

  • Yazı Etiketleri :
  • rönesans ve reformun nedenleri
  • hümanizm
  • rönesans ve reformun ortaya çıkması ve yayılması
  • rönesans ve reformun sonuçları
  • 15 - 19 yy avrupada yeniden doğuş
Sevr Barış Antlaşması ve içeriği ( maddeleri ), Hukuki geçersizliğinin nedenleri
Yazıyı Oku

Sevr Barış Antlaşması ve içeriği ( maddeleri ), Hukuki geçersizliğinin nedenleri

II. Dünya savaşı, II. Dünya savaşının nedenleri ve sonuçları, Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’ndaki Politikası
Yazıyı Oku

II. Dünya savaşı, II. Dünya savaşının nedenleri ve sonuçları, Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’ndaki Politikası

Atatürk dönemi Türk dış politikası
Yazıyı Oku

Atatürk dönemi Türk dış politikası

Sağlık, sanat ve güzel sanatlar alanında yapılan inkılaplar
Yazıyı Oku

Sağlık, sanat ve güzel sanatlar alanında yapılan inkılaplar

Milli güç ve unsurları
Yazıyı Oku

Milli güç ve unsurları

Atatürkçü düşünce sistemi, Atatürkçülük ve önemi
Yazıyı Oku

Atatürkçü düşünce sistemi, Atatürkçülük ve önemi

Menu