Edebiyat tarihçisi kimdir, görevleri neler ve edebiyat tarihi

Türk tarihi, Türklerin yeryüzünde görüldüğü tarihten itibaren başlar. Türk edebiyatı tarihi de, Türk adıyla ilk yazının yazıldığı tarihten itibaren başlar. Gidilen ve yerleşilen her coğraya, karşılaşılan her dil ve kültür, Türk dilini ve edebiyatını etkiler.

Türk tarihi, Türklerin yeryüzünde görüldüğü tarihten itibaren başlar. Türk edebiyatı tarihi de, Türk adıyla ilk yazının yazıldığı tarihten itibaren başlar. Gidilen ve yerleşilen her coğraya, karşılaşılan her dil ve kültür, Türk dilini ve edebiyatını etkiler. Sonuçta, yeni coğrafyaların kültür merkezlerinde, yeni ve farklı edebi çevreler, tavırlar ortaya çıkar.

İşte edebiyat tarihi, edebi eserlerle o eserleri yaratanları, sosyal çevreleriyle birlikte inceler. Bir ulusun çağlar boyunca meydana getirdiği edebi eserleri incelemek, düşünce ve duyguda izlediği yolu, geçirdiği evreleri tanımak, edebiyat tarihinin temel konusunu oluşturur. Bu açıdan bakıldığında edebiyat tarihi, uygarlık tarihinin önemli bir koludur.

Edebiyat tarihinin temel özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

• Edebiyat tarihi, edebi eserleri ve onları yaratan kişileri ele alıp inceler.
• Edebi eserlerin yaratıcılarını, yaşadıkları çağın ve sosyal çevrenin özelliklerini göz önünde bulundurarak inceler.
• Edebiyat tarihi, eseri ve yaratıcısını çağının koşullarından ve toplumsal yapısından soyutlamadığı için, o ulusun çağlar boyunca geçirdiği değişmeleri ve gelişmeleri izleyerek ulusların manevi varlığını ortaya koyar.
• Edebiyat tarihi, doğrudan bir kültür tarihi olmamakla birlikte din, felsefe, ahlak ve sanat tarihlerinin konularını da içine alan bir kapsama sahiptir, bunlar belirli ölçülerde edebiyat tarihinin içinde yer alır.
• Edebiyat tarihi yalnızca bilgi vermekle yetinmez. Araştırır, inceler, insanlığın tarihini ve gidişatını ele alır; bir ulusun dünya görüşünü yansıtır; çağın anlayışını ve inanışını ortaya koyar. Bu nedenle edebiyat tarihi yalnızca edebi eserleri değil, çağın bilimsel ve düşünsel ürünlerini de inceleme alanına katabilir.
• Edebiyat tarihi, bir yazarı tanıtırken, onun yetiştiği çevreyi, öğrenimini, kişilik özelliklerini, dünya görüşünü ve yaşam tarzını da araştırıp ortaya koyar. Bir yazarın eserlerinin anlaşılması için gereken her türlü bilgiyi verir.

Edebiyat Tarihçisi

Edebiyat tarihi alanında çalışan sanatçılara edebiyat tarihçisi denir. Dünya edebiyatında bilinen ilk edebiyat tarihçisi, İtalyan sanatçı Vico'dur.

Edebiyat Tarihçisinin Görevleri

Edebiyat tarihinin oluşumuna kaynaklık edecek eserleri incelemek, taramak, bir dönemin yazarlarını ve eserlerini tek tek ayırmak.

Örneğin edebiyat tarihçisi Türk edebiyatı tarihine kaynak oluşturan biyografi ve tezkire türündeki eserleri inceleyerek, sanatçıları ve eserleri tek tek ayırıp fişler.

Tek nüshadan oluşan kimi eserlerin nerede bulunduklarını araştırıp öğrenerek bunlar üzerinde çalışmak, bunların edebiyat tarihindeki yerini almasını sağlamak.

Yerli ve yabancı kütüphanelerin kataloglarını tarayarak, bunlarda kayıtlı olan eserleri saptamak, böylece hiçbir yazarı ve eseri kaçırmadan edebiyat tarihine kaydetmek.

Şair ve yazarların hayatlarını incelemek; sanatçının yetiştiği çevreyi, öğrenimini, kişilik özelliklerini, dünya görüşünü ve yaşam tarzını bir bütün olarak okura sunmak.

Edebiyatı dönemlerine ayırmak, ayırırken hangi ölçütleri kullandığını belirtmek.

Edebi dönemlerin özelliklerini, toplumsal ve siyasal yapısını, önemli tarihsel olaylarını ortaya koymak. Bunların sanat eserlerine nasıl yansıdığını incelemek.

Edebiyat türleri hakkında bilgi vermek (şiir, roman, öykü, tiyatro vb.). Bunların nasıl ortaya çıktığını ya da hangi edebiyattan alındığını ve zaman içinde nasıl geliştiğini örneklerle ortaya koymak.