Sosyal, siyasal, ekonomik, günlük, sanatsal ve toplumsal konuları açıklayıcı, didaktik niteliği olan gazete ve dergi yazılarına makale denir.
Sosyal, siyasal, ekonomik, günlük, sanatsal ve toplumsal konuları açıklayıcı, didaktik niteliği olan gazete ve dergi yazılarına makale denir.
Makale, yazılış amaç ve konularına göre ikiye ayrılır. Birincisi, "bilimsel makaleler"dir. Bunlar, bilimsel konular ve farklı bilim dallarıyla ilgili makaleler (tıp, fizik, doğal ve deneysel bilimler, insan bilimleri vb.)dir. Bu tür makaleler, bilimsel araştırma ve incelemelere bağlı olarak yazılır ve özellikle dergilerde yayımlanır. İkincisi ise "gazete makaleleri"dir. Bizim üzerinde duracağımız, gazete makaleleridir.
Konusu ne olursa olsun bir gazete makalesinde yazar, okurların düzeyini düşünmek zorundadır. Yazar, makalesini okunabilir kılmanın, düşüncelerini geniş halk kitlesine ulaştırmanın yollarını arar çünkü makalede ana öge düşüncedir. Bu düşünceyi geniş halk yığınlarına indirme, onlarla iletişim kurma ustalık isteyen bir iştir. Düşünce, soyuttur. Soyutu somuta dönüştürme, öne sürülen fikri inandırıcı kılma, makale yazarının göz önünde bulundurması gereken önemli noktalardır. Bu da yazarın açık, akıcı, duru ve yalın bir anlatım kullanmasına, düşünceyi geliştirme yollarından yararlanmasına bağlıdır.
Makaleler, belli bir plana bağlı olarak yazılan yazılardır. Bu nedenle ele alınan konuyla ilgili düşünceler rastgele açıklanmaz.
Giriş bölümünde, ele alınacak konuyla ilgili genel bilgi verilir. Okuyucu, ilk önce bu bölümü okuyacağı için giriş bölümünün ilgi çekici ve okuyucunun hoşuna gidecek bir anlatım özelliği taşıması gerekir. Bu bölümde, öne sürülecek düşünce, bir ya da iki paragrafla açık bir şekilde ortaya konur.
Bu bölümde yazar, giriş bölümünde ortaya koyduğu düşünce ve tezini ispatlamaya çalışır. Yazar; çeşitli veri, belge ve delillere dayandırarak görüşlerini açar ve tüm yönleriyle açıklar. Bunun için de yazarın, düşüncesinin doğruluğunu inandırıcı bir dille bütün yönleriyle ortaya koyması gerekir. Karşılaştırma, tanık gösterme, gözlem ve nesnel verilerden yararlanılarak bu inandırıcılık sağlanır.
Tüm yönleriyle açıklanan düşünceler, sonuç bölümünde birkaç cümleyle kesin bir yargıya bağlanır.
Makale Yazarlarında Bulunması Gereken Özellikler
Makale yazarı genel kültürü yanında alanında geniş ve güvenilir bilgiye, sağlam bir dünya görüşüne sahip olmalı; sorunlara tarafsız bir gözle bakabilmelidir. Makale yazarı, yazısını okunabilir kılmak için düşüncelerini somut duruma getirebilmelidir.
Makale yazarı, okuyucunun düzeyine uygun bir dil kullanmalıdır. Bilimsel makalelerin, belli bir alandaki uzmanlığın ürünü olması ve bilimsel dergilerde yayımlanması, o dergileri de sadece o alanla ilgili kişilerin satın alıp okuması gibi nedenler, yazarın açık ve anlaşılır olma, herkese hitap etme kaygısını ortadan kaldırır. Bu durumda sadece inandırıcılık ve kanıtlar öne çıkar. Hatta yazar, uzmanlık alanına ait terimleri kullanırken okuyucunun bu terimleri bilip bilmediğini düşünmez çünkü bilimsel makaleler, o alana ilgi duyan kişiler tarafından okunur.
Gazetelerde Yayımlanan Makalelerin, Haberlerden ve Gazetelerdeki Diğer Yazılardan Farkı
Gazete makalelerini haberden ayıran temel özellik şudur: Haber yazıları; acele yazılmış, yalnız olay anlatan yazılardır. Makale ise olaylar üzerinde fikir yürüterek konuyu makale planı içerisinde geniş halk topluluklarına ulaştırır.
Haber yazıları günceli yansıtır ve yayımlandıktan birkaç gün sonra güncelliğini kaybeder. Makaleler ise kalıcıdır.